Nhằm thể chế hoá Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/01/2019 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Sáng 27/6/2025, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết số 226/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng. Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025.

Nghị quyết mới được Quốc hội thông qua với các nhóm chính cơ chế, sách đặc thù về: quản lý đầu tư; quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên và môi trường; quản lý khoa học, công nghệ, đổi mới, sang tạo; thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức, chuyên gia, nhà khoa học, người tài năng, nhà quản lý, người lao động có trình độ cao và điểm nhấn đáng chú ý là quyết định thành lập Khu Thương mại tự do thành phố Hải Phòng với nhiều cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội. Đây được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá lớn trong thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hải Phòng.

Mục tiêu và chức năng của Khu Thương mại tự do

Khu Thương mại tự do Hải Phòng được xác định là khu vực có ranh giới địa lý rõ ràng, hình thành để thí điểm các chính sách đột phá, nhằm thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, du lịch, dịch vụ chất lượng cao, thúc đẩy xuất khẩu, công nghiệp, nghiên cứu phát triển (R&D) và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Bên trong Khu thương mại tự do, sẽ hình thành nhiều khu chức năng như: khu sản xuất, khu cảng và hậu cần cảng, trung tâm logistics, khu thương mại - dịch vụ, cùng các loại hình khu chức năng khác theo quy định pháp luật. Các khu chức năng đủ điều kiện sẽ được coi là khu phi thuế quan, chịu sự kiểm tra, giám sát hải quan và quản lý của các cơ quan nhà nước liên quan.

Thẩm quyền và trình tự, thủ tục thành lập Khu Thương mại tự do

Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng được giao thẩm quyền quyết định thành lập, mở rộng điều chỉnh ranh giới Khu Thương mại tự do, gắn với Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải và Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng. Trình tự, thủ tục thành lập, mở rộng hoặc điều chỉnh Khu thương mại tự do sẽ được thực hiện tương tự như đối với Khu công nghiệp, thuộc thẩm quyền Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh.

Uỷ ban nhân dân thành phố cũng chịu trách nhiệm tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt các điều chỉnh cục bộ trong quy hoạch chung thành phố, trong phạm vi ranh giới Khu Thương mại tự do, đồng thời thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước liên quan theo quy định về quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế.

Vai trò của Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng

Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng – cơ quan trực thuộc Uỷ ban nhân dân thành phố - sẽ đảm nhiệm quản lý trực tiếp Khu Thương mại tự do. Bên cạnh đó, Ban còn có chức năng cung cấp dịch vụ hành chính công và các dịch vụ hỗ trợ cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh trong khu vực.

Quy định về đất đai và đầu tư trong Khu Thương mại tự do

Việc sử dụng đất trong Khu Thương mại tự do phải dựa trên chỉ tiêu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia đã được phân bổ cho thành phố. Trong trường hợp vượt chỉ tiêu, thành phố sẽ cập nhật vào kỳ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tiếp theo.

Một điểm mới đáng chú ý là nhà đầu tư nước ngoài thành lập tổ chức kinh tế trong Khu thương mại tự do không cần thực hiện thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước. Tuy nhiên, nếu thực hiện dự án đầu tư cụ thể, nhà đầu tư hoặc tổ chức kinh tế vẫn phải thực hiện thủ tục đăng ký đầu tư theo quy định pháp luật.

Chính sách ưu đãi nổi bật

Để thúc đẩy thu hút nhân lực chất lượng cao, Quốc hội cho phép Hải Phòng được thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm từ nguồn ngân sách nhà nước, nhằm đầu tư vào các doanh nghiệp công nghệ cao, khởi nghiệp sáng tạo. Cán bộ, công chức tham gia đầu tư từ quỹ này sẽ được miễn trừ trách nhiệm trong trường hợp xảy ra thiệt hại do rủi ro khách quan, với điều kiện thực hiện đầy đủ quy trình và không có hành vi tư lợi.

Ngoài ra, các chính sách ưu đãi đáng chú ý khác gồm:

• Giảm 50% thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm cho chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt, nhà quản lý, lao động trình độ cao có thu nhập từ tiền lương, tiền công phát sinh từ công việc tại Khu Thương mại tự do Hải Phòng.
• Miễn thị thực và cấp thẻ tạm trú 10 năm cho người nước ngoài là chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt và thân nhân (vợ, chồng, con dưới 18 tuổi) làm việc tại các doanh nghiệp đặt trụ sở chính trong Khu thương mại tự do Hải Phòng.

Đức Quân