Ngày 22-11-2019, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá 14 thông qua “Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam”, có hiệu lực thi hành từ ngày 01-7-2020. Với nhiều điểm mới về cải cách thủ tục hành chính, việc thực hiện Luật này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công dân Việt Nam khi xuất cảnh, nhập cảnh.
Nhiều quy định “thông thoáng”
- Luật Xuất cảnh, nhập cảnh không quy định “nộp hồ sơ” khi đề nghị cấp hộ chiếu mà chỉ quy định điền vào tờ khai theo mẫu hoặc khai qua mạng Internet để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân.
- Đối với người có căn cước công dân, có quyền lựa chọn nơi làm thủ tục đề nghị cấp hộ chiếu tại bất kỳ Công an địa phương nào người dân thấy thuận lợi (trước đây, người đề nghị cấp hộ chiếu phải làm thủ tục tại địa phương nơi thường trú hoặc tạm trú dài hạn).
- Đối với người đề nghị cấp hộ chiếu từ lần hai trở đi, được lựa chọn nơi làm thủ tục cấp hộ chiếu tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh hoặc Công an địa phương nơi thuận lợi, không phụ thuộc hộ chiếu còn hạn hay hết hạn (trước đây quy định: hộ chiếu còn hạn 01 ngày có thể nộp tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh; hộ chiếu hết hạn 01 ngày vẫn phải về Công an địa phương nơi thường trú nộp hồ sơ).
- Người đề nghị cấp hộ chiếu được nhận kết quả tại địa chỉ nơi thuận tiện theo yêu cầu.
Tạo thuận lợi tối đa cho công dân
Hộ chiếu phổ thông cấp cho người từ đủ 14 tuổi trở lên có thời hạn 10 năm; hộ chiếu phổ thông cấp cho người chưa đủ 14 tuổi có thời hạn 5 năm. Hộ chiếu cấp riêng cho từng người, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công dân khi xuất cảnh, nhập cảnh. (Trước đây, trẻ em dưới 9 tuổi có thể cấp chung hộ chiếu phổ thông cùng bố hoặc mẹ nên thực tế đã phát sinh những tình huống vướng mắc, ví dụ: con cấp chung hộ chiếu cùng mẹ nhưng lại xuất cảnh cùng bố dẫn đến khó khăn trong quá trình thực hiện).
- Hộ chiếu có 2 loại: có gắn chíp điện tử và không gắn chíp điện tử; công dân từ đủ 14 tuổi trở lên có quyền đề nghị cấp hộ chiếu có gắn chíp điện tử hoặc không gắn chíp điện tử (để phù hợp với Luật căn cước công dân). Việc đưa vào sử dụng hộ chiếu có gắn chíp điện tử làm tăng tính xác thực cho hộ chiếu, chống nguy cơ làm giả, tạo thuận lợi cho công dân khi làm thủ tục xuất nhập cảnh tại cửa khẩu.
- Thay việc cấp giấy thông hành cho công dân ở nước ngoài về nước bằng việc cấp hộ chiếu phổ thông ngắn hạn (không quá 12 tháng) theo thủ tục rút gọn, qua đó thể hiện sự bảo hộ của Nhà nước đối với công dân trong mọi trường hợp và không phát sinh thêm mẫu giấy tờ xuất nhập cảnh.
- Trường hợp hộ chiếu bị mất sau đó được tìm thấy thì công dân có thể yêu cầu khôi phục giá trị. Quy định này nhằm tạo thuận lợi cho người dân, nhất là các trường hợp hộ chiếu có thị thực của nước ngoài còn thời hạn.
Trách nhiệm cơ quan quản lý nhà nước
- Thực hiện thu nhận vân tay của người đề nghị cấp hộ chiếu có gắn chíp điện tử lần đầu.
- Kết nối, khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân với các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác để phục vụ việc cấp, kiểm soát giấy tờ xuất nhập cảnh.
- Kiểm soát xuất cảnh, nhập cảnh đối với người đi trên phương tiện quốc phòng, an ninh ra nước ngoài thực hiện nhiệm vụ để làm căn cứ pháp lý giải quyết các tình huống cụ thể, như đi cứu hộ, cứu nạn, tập trận chung; quy định kiểm soát xuất nhập cảnh bằng cổng kiểm soát tự động.
Đức Thành