Thực hiện Quyết định số 1739/QĐ-TTg ngày 18/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ; Quyết định số 3993/QĐ-UBND ngày 31/12/2021 của Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án “Nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở của lực lượng Công an nhân dân giai đoạn 2021-2027” trên địa bàn thành phố Hải Phòng, với vai trò là cơ quan thường trực Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố, nhằm góp phần nâng cao ý thức tự giác và hình thành thói quen chấp hành pháp luật của Nhân dân trên địa bàn thành phố, Sở Tư pháp tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Kế hoạch hoạt động của Hội đồng và Kế hoạch công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn thành phố, trong đó, nhấn mạnh nội dung, hình thức, biện pháp đẩy mạnh tuyên truyền triển khai, thực hiện Đề án.

Xác định Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật có vai trò quan trọng, là đầu mối phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước với các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn thành phố, Sở Tư pháp thường xuyên tham mưu với Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định kiện toàn thành viên Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật  . Đồng thời, Sở Tư pháp chủ động tham mưu với Ủy ban nhân dân thành phố việc kiện toàn đội ngũ báo cáo viên pháp luật thành phố với 152 người, trong đó, lực lượng công an 27 người, nhằm tạo lực lượng nòng cốt trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật nói chung và thực hiện Đề án nói riêng; tăng cường phối hợp với Công an thành phố phổ biến các văn bản pháp luật có liên quan mật thiết đến Nhân dân.

Một số kết quả cụ thể:

Nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật gắn với vận động quần chúng Nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở, trong 03 năm qua, Sở Tư pháp luôn chú trọng lồng ghép việc triển khai, thực hiện Đề án trong các Chương trình, Kế hoạch về phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn thành phố bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng như: lồng ghép trong các hội nghị, lớp tập huấn nghiệp vụ của Ngành; biên soạn và đăng tải các bài viết tuyên truyền trên Trang thông tin điện tử Phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố, Cổng thông tin điện tử Sở Tư pháp, Phụ trương Pháp luật thành phố Hải Phòng, Fanpage của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố.

Với phương châm “Hướng về cơ sở”, trong giai đoạn triển khai thực hiện Đề án từ năm 2021-2024, Sở Tư pháp đã tổ chức 16 hội nghị, lớp tập huấn, tuyên truyền phổ biến các văn bản pháp luật có liên quan trực tiếp đến đời sống Nhân dân như: Hiến pháp, Luật An ninh mạng, Luật Dân quân tự vệ, Luật Biển Việt Nam, Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Dân sự, Luật Thực hiện dân chủ ở  cơ sở, Luật Đất đai, Luật Căn cước, Luật phòng, chống bạo lực gia đình; Luật Hòa giải cơ sở cho đại biểu là báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, hòa giải viên cơ sở trên địa bàn thành phố. Đây là lực lượng nòng cốt trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho quần chúng Nhân dân tại cơ sở. Trung bình mỗi hội nghị thu hút từ 350 đến 400 lượt người tham dự. Báo cáo viên pháp luật thuộc Sở Tư pháp đã thực hiện trên 60 cuộc phổ biến các văn bản pháp luật tại các hội nghị do các Sở, ban, ngành, đoàn thể thành phố, UBND các quận, huyện tổ chức, trong đó, có Hội nghị phổ biến Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở do Công an thành phố tổ chức.

Sở Tư pháp đã biên soạn, in và phát hành hơn 300.000 tờ gấp pháp luật; 631 bộ tài liệu hướng dẫn công tác chuẩn tiếp cận pháp luật; 650 bộ tài liệu phổ biến Công ước quốc tế chống tra tấn; 3.308 bộ tài liệu về Quy trình cơ bản phổ biến, giáo dục pháp luật ở cấp cơ sở; 18 tiểu phẩm pháp luật đặc thù dùng cho phát thanh tại cơ sở, phát miễn phí đến các đối tượng là báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, hòa giải viên cơ sở; trang bị 3.685 cuốn sách pháp luật... cho các thành viên Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố và quận, huyện, báo cáo viên pháp luật thành phố, hòa giải viên cơ sở và Nhân dân trên địa bàn thành phố. Đồng thời, Sở đã tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố tổ chức thành công Hội thi hòa giải viên giỏi thành phố năm 2023; phối hợp tổ chức vòng sơ khảo Hội thi hòa giải viên giỏi toàn quốc lần thứ IV tại thành phố Hải Phòng; tham mưu Chủ tịch UBND thành phố khen thưởng 10 tập thể và 05 cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở, góp phần vận động quần chúng nhân dân tích cực tham gia giải quyết những mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ trong cộng đồng dân cư thông qua hòa giải ở cơ sở, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Nhằm đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, Sở Tư pháp phối hợp với Báo Hải Phòng xuất bản đều kỳ Phụ trương Pháp luật thành phố Hải Phòng, phát hành hơn 26.000 tờ/kỳ  góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của mọi tầng lớp Nhân dân, Sở Tư pháp đã phát hành 75 số Phụ trương với hơn 900 tin, bài. Cổng thông tin điện tử thành phần của Sở Tư pháp đăng tải 360 tin, bài; Trang thông tin điện tử Phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố đăng tải hơn 1.800 tin, bài nội dung tập trung vào các quy định về quyền, nghĩa vụ của công dân; các văn bản pháp luật mới ban hành liên quan đến an ninh, trật tự, chấp hành pháp luật ở cơ sở như Luật Phòng, chống ma túy; Luật Cư trú; Luật Xử lý vi phạm hành chính...

Bên cạnh đó, Sở Tư pháp phối hợp với Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng thực hiện 17 chương trình phát thanh, truyền hình gồm: 08 phóng sự và 09 chương trình phát thanh với các nội dung có liên quan mật thiết đến đời sống Nhân dân như: Chương trình truyền hình “Bàn tròn Pháp luật” với nội dung “Tìm hiểu về Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022”; Chương trình phát thanh “Pháp luật và cuộc sống” với nội dung “Chế độ chính sách đối với người khuyết tật”...

Trang Fapage của Hội đồng phối hợp Phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố chính thức đi vào hoạt động từ tháng 5/2024 do Sở Tư pháp - cơ quan thường trực Hội đồng vận hành, quản lý, tạo thêm một “kênh” tuyên truyền pháp luật tới cán bộ, Nhân dân trên địa bàn thành phố, đến nay đã đăng tải hơn 70 tin, bài phổ biến pháp luật.

Sở Tư pháp thường xuyên quan tâm công tác rà soát, củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Hiện nay, toàn thành phố có 152 báo cáo viên pháp luật thành phố, 276 báo cáo viên pháp luật cấp huyện, 2.913 tuyên truyền viên pháp luật và 1.766 tổ hoà giải với 10.365 hoà giải viên, tạo lực lượng nòng cốt nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật gắn với vận động quần chúng Nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở.

Quá trình triển khai, thực hiện Đề án, bên cạnh những kết quả đạt được, Sở Tư pháp cũng gặp những khó khăn, vướng mắc như: Sở chưa được bố trí kinh phí riêng cho việc triển khai Đề án, do vậy, việc triển khai Đề án phải lồng ghép trong nguồn kinh cấp cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật hàng năm. Nguồn nhân lực thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật còn chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao. Kỹ năng nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật còn chưa được như mong muốn, đặc biệt là đội ngũ cán bộ cơ sở và lực lượng tuyên truyền viên pháp luật; thiếu một cơ chế bồi dưỡng, quy hoạch lâu dài nguồn nhân lực cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Đồng thời, sự phối hợp giữa các ngành liên quan trong quá trình thực hiện Đề án chưa chặt chẽ.

Trong thời gian tới, để việc triển khai Đề án nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật gắn với vận động quần chúng Nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở đạt hiệu quả cao, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, Nhân dân trên địa bàn thành phố, trong thời gian tới, Sở Tư pháp đề nghị thành phố quan tâm, bố trí nguồn kinh phí triển khai thực hiện Đề án cho các sở, ngành, đơn vị, địa phương có liên quan; Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật;  Đẩy mạnh công tác phối hợp giữa Công an thành phố - đơn vị chủ trì - với các sở, ban, ngành, đoàn thể thành phố, Ủy ban nhân dân các quận, huyện trong triển khai thực hiện Đề án; Có cơ chế, chính sách động viên, hỗ trợ đối với báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật thực hiện phổ biến, giáo dục pháp luật tại các địa bàn đặc thù như vùng biên giới, hải đảo nhằm khích lệ họ khi thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; Đề nghị Công an thành phố chỉ đạo Công an các quận, huyện phối hợp với cơ quan tư pháp cùng cấp cử cán bộ tham gia hỗ trợ về chuyên môn pháp luật, phối hợp cung cấp tài liệu, tư vấn, hỗ trợ tổ hòa giải ở cơ sở theo chức năng, địa bàn được giao nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Để tiếp tục phối hợp thực hiện tốt Đề án trong những năm tiếp theo, Sở Tư pháp tập trung triển khai các nội dung trọng tâm sau: Tiếp tục tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố tăng cường các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, Nhân dân bằng nhiều hình thức, nội dung phong phú, ưu tiên ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác này. Lồng ghép việc thực hiện Đề án với các Chương trình, Đề án về phổ biến, giáo dục pháp luật của Ngành Tư pháp. Phối hợp với Báo Hải Phòng, Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng xây dựng các chương trình, chuyên trang, chuyên mục, tin, bài về Đề án trên báo, đài nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phổ biến pháp luật; chủ động viết tin, bài đăng trên Phụ trương Pháp luật thành phố Hải Phòng, Trang thông tin Phổ biến giáo dục pháp luật thành phố, Cổng thông tin điện tử Sở Tư pháp và Trang Fanpage của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố.

Minh Anh