Thuê nhà ở là giao dịch dân sự phổ biến, đặc biệt ở các thành phố lớn nơi tập trung nhiều khu công nghiệp, trường học... Trong một số trường hợp, do không nắm rõ các quy định của pháp luật nên người thuê nhà phải gánh chịu những hậu quả bất lợi. Dưới đây là một số quy định người thuê nhà cần biết để bảo vệ quyền lợi của mình.

1. Hợp đồng thuê nhà phải lập thành văn bản

Điều 472 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về hợp đồng thuê nhà ở như sau: Hợp đồng thuê nhà ở, hợp đồng thuê nhà để sử dụng vào mục đích khác được thực hiện theo quy định của Bộ luật này, Luật Nhà ở và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Bộ luật Dân sự năm 2015 không yêu cầu bắt buộc về hình thức của hợp đồng thuê nhà mà có thể thực hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Tuy nhiên, Điều 121 Luật Nhà ở 2014 quy định hợp đồng thuê nhà phải được lập thành văn bản và bao gồm các nội dung sau đây:

- Họ tên kèm theo địa chỉ của người thuê và người cho thuê.

- Đặc điểm của nhà cho thuê và thửa đất gắn liền với nhà cho thuê đó. Riêng thuê nhà chung cư thì các bên còn phải ghi rõ phần sở hữu chung, sử dụng chung, diện tích sử dụng riêng, diện tích sàn căn hộ... chung cư.

- Giá thuê nhà (nếu các bên có quy định cụ thể về giá thuê).

- Thời hạn cho thuê và các hình thức thanh toán tiền thuê: Hàng tháng, theo quý, theo năm...

Cần lưu ý, khi đi thuê nhà, trước khi ký hợp đồng, người thuê cần đọc kỹ các điều khoản của hợp đồng để tự bảo vệ bản thân, hạn chế những tranh chấp xảy ra. Ngoài ra, căn cứ khoản 2 Điều 122 Luật Nhà ở năm 2014, hợp đồng thuê nhà không bắt buộc phải có công chứng. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền, nghĩa vụ cũng như tránh các rủi ro có thể xảy ra, các bên có thể thực hiện việc công chứng tại Phòng Công chứng hoặc các Văn phòng Công chứng.

2. Chủ nhà không được tự ý tăng tiền nhà mà không báo trước

Khi chưa hết hạn hợp đồng thuê nhà, nếu chủ nhà cải tạo nhà ở và muốn tăng tiền thuê nhà thì phải nhận được sự đồng ý của người thuê nhà. Giá thuê mới sẽ do các bên thoả thuận.

Ngược lại, nếu chủ nhà thuê tự ý tăng tiền nhà mà không báo trước, không nhận được sự đồng ý của người thuê thì theo Điều 132 Luật Nhà ở, người thuê có thể tự chấm dứt việc thuê nhà mà không cần sự đồng ý của người thuê.

Nếu đơn phương chấm dứt hợp đồng, người thuê phải báo trước cho chủ nhà ít nhất 30 ngày, trừ khi có thỏa thuận khác.

3. Bên cho thuê có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng thuê nhà nếu người thuê nhà không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ

Theo điểm b khoản 2 Điều 132 Luật Nhà ở năm 2014, bên thuê nhà nếu không trả tiền thuê theo thoả thuận của các bên từ 03 tháng trở lên mà không có lý do chính đáng thì bên cho thuê có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng thuê nhà. Đồng thời, chủ nhà còn được quyền thu hồi nhà cho thuê trước thời hạn.

Trường hợp chủ nhà đơn phương chấm dứt hợp đồng phải báo trước cho người thuê ít nhất 30 ngày, trừ khi có thỏa thuận khác.

Ngoài ra, trong một số trường hợp khác, bên cho thuê cũng được phép đòi lại nhà trước hạn mà không phạm luật trong các trường hợp sau:

- Bên thuê dùng nhà không đúng mục đích.

- Bên thuê tự ý đục phá, cơi nới, phá dỡ nhà thuê...

4. Bên thuê nhà có thể cho người khác thuê lại nếu được bên cho thuê đồng ý

Điều 475 Bộ luật Dân sự quy định: Bên thuê có quyền cho thuê lại tài sản mà mình đã thuê, nếu được bên cho thuê đồng ý.

Tuy nhiên, nếu không có sự đồng ý của chủ nhà mà người thuê tự ý cho thuê lại thì đây bị xem là hành vi vi phạm hợp đồng. Theo đó, trong trường hợp này, chủ nhà có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng thuê nhà, thu hồi lại nhà thuê theo điểm đ khoản 2 Điều 132 Luật Nhà ở năm 2014.

5. Người thuê nhà cần nắm rõ về giá điện, nước theo quy định

Theo quy định của Bộ Công Thương tại Quyết định số 4495/QĐ-BCT, từ ngày 01/12/2017, giá bán lẻ điện sinh hoạt dao động từ 1.549 đồng/kWh đến 2.701 đồng/kWh, tùy vào lượng tiêu thụ điện. Tuy nhiên, hiện nay, vẫn có không ít chủ nhà trọ tăng giá điện cao hơn nhiều lần so với mức quy định.

Căn cứ khoản 15 Điều 2 Nghị định số 17/2022/NĐ-CP, chủ trọ tự ý thu tiền điện của người thuê nhà cao hơn giá quy định nêu trên khi mua điện theo giá bán lẻ thì sẽ bị phạt từ 20 - 30 triệu đồng.

Đối với giá nước sạch sinh hoạt được áp dụng theo quy định tại Điều 3 Thông tư số 44/2021/TT-BTC như sau:

Đơn vị: đồng/m3

STT	Loại	Giá tối thiểu	Giá tối đa
1	Đô thị đặc biệt, đô thị loại 1	3.500	18.000
2	Đô thị loại 2, loại 3, loại 4, loại 5	3.000	15.000
3	Khu vực nông thôn	2.000	11.000

Thành Đức