Hỏi: Khi còn sống bác họ tôi bị con trai là anh Nguyễn Văn B thường xuyên ngược đãi, chửi mắng nhưng trước khi chết, bác họ tôi vẫn lập di chúc để lại tài sản cho anh Nguyễn Văn B. Vậy anh B có được hưởng di sản thừa kế theo quy định của pháp luật không?

               (Chị Nguyễn Thị Thơm, xã Hà Đông, thành phố Hải Phòng)

Trả lời:

Trong xã hội hiện nay, vấn đề thừa kế không chỉ là câu chuyện về quyền tài sản, mà còn phản ánh đạo đức, tình cảm và trách nhiệm trong gia đình. Pháp luật Việt Nam luôn đề cao giá trị đạo đức ấy thông qua việc quy định những trường hợp người thừa kế không được quyền hưởng di sản. Điều 621 Bộ luật Dân sự năm 2015 đã cụ thể hóa nguyên tắc này khi xác định một số hành vi trái đạo lý làm mất quyền hưởng thừa kế. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp đặc biệt cần được xem xét trên cơ sở ý chí của người để lại di sản thừa kế.

Trong trường hợp nêu trên, bác họ của chị Thơm bị con trai là anh Nguyễn Văn B thường xuyên chửi mắng, có hành vi ngược đãi nghiêm trọng. Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 621 Bộ luật Dân sự năm 2015, người có hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản sẽ không được quyền hưởng di sản. Như vậy, xét về quy định pháp luật, anh B thuộc đối tượng bị loại khỏi quyền thừa kế.

Tuy nhiên, theo nội dung câu hỏi của chị Thơm thì trước khi qua đời, bác họ của chị vẫn lập di chúc để lại tài sản cho anh B, mặc dù biết rõ hành vi sai trái của con trai mình. Theo khoản 2 Điều 621 Bộ luật Dân sự năm 2015 “những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của họ, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc”. Quy định này thể hiện sự tôn trọng tối đa ý chí của người lập di chúc – người có quyền quyết định cuối cùng về tài sản của mình.

Do đó, trong trường hợp nêu trên, anh Nguyễn Văn B vẫn được quyền hưởng di sản theo di chúc do bố anh B để lại.