Từ ngày 01/7/2025, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm số 86/2025/QH15 chính thức bổ sung Điều 256a – Tội sử dụng trái phép chất ma túy, đánh dấu bước thay đổi quan trọng trong chính sách xử lý người sử dụng ma túy ở Việt Nam.

Theo quy định của Luật, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không còn chỉ bị xử phạt hành chính như trước đây, mà trong một số trường hợp sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.

Những trường hợp bị truy cứu hình sự

Cụ thể, người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ bị phạt tù từ 02 năm đến 03 năm nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

- Đang trong thời hạn cai nghiện ma túy hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy.

- Đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy.

- Đang trong thời hạn 02 năm kể từ ngày hết thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy và trong thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy.

- Đang trong thời hạn 02 năm kể từ khi tự ý chấm dứt cai nghiện ma túy tự nguyện hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy

 Trường hợp người phạm tội tái phạm, mức hình phạt tăng nặng, có thể bị phạt tù từ 03 năm đến 05 năm.

Mục tiêu của quy định mới

Trước đây, hành vi sử dụng ma túy trái phép chỉ bị xử phạt hành chính, dẫn đến tình trạng tái nghiện phổ biến, nhiều người không tuân thủ các chương trình cai nghiện, điều trị hoặc quản lý sau cai nghiện.

Việc bổ sung Điều 256a vào Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm số 86/2025/QH15 thể hiện chủ trương của Nhà nước trong việc: Ngăn chặn tình trạng tái nghiện; Tăng tính răn đe, giáo dục; Nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy.

Không hình sự hóa người mới sử dụng lần đầu

Điều đáng chú ý là người lần đầu bị phát hiện sử dụng ma túy, chưa qua cai nghiện hoặc chưa thuộc diện quản lý không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, chỉ bị xử lý hành chính theo quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình.

Như vậy, quy định mới hướng đến nhóm người tái phạm, không chấp hành quy trình cai nghiện, chứ không hình sự hóa người nghiện hoặc người sử dụng trái phép chất ma túy lần đầu.