Chiều ngày 18/8/2025, tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dự lễ khai trương Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1, một công trình hiện đại và quy mô hàng đầu Đông Nam Á. Với diện tích hơn 20 ha, dự án này không chỉ là một cơ sở hạ tầng công nghệ, mà còn được Thủ tướng ví như "trái tim của chuyển đổi số quốc gia". Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng, khẳng định Việt Nam đã chính thức bước vào kỷ nguyên phát triển dựa trên khoa học, công nghệ và dữ liệu.
Sự kiện này đồng thời gắn liền với việc Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng ký Quyết định số 1751/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Chiến lược dữ liệu tại Trung tâm dữ liệu quốc gia.
Từ tài nguyên truyền thống đến "kho dự trữ chiến lược" mới
Nếu trong thế kỷ XX, dầu mỏ được ví là "vàng đen" định hình sức mạnh kinh tế, thì trong thế kỷ XXI, dữ liệu chính là "dầu mỏ" mới. Khác với tài nguyên truyền thống, dữ liệu không cạn kiệt, mà càng khai thác, phân tích và chia sẻ, nó càng gia tăng giá trị. Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 ra đời chính là một "kho dự trữ chiến lược" mới của Việt Nam, mở ra con đường phát triển bền vững và hiện đại.
Việc khánh thành công trình này là lời tuyên ngôn cho sự chuyển dịch của nền kinh tế Việt Nam: từ dựa vào khai thác tài nguyên thiên nhiên sang dựa vào khai thác tài nguyên dữ liệu. Nó cho thấy quyết tâm vươn lên của đất nước bằng trí tuệ, đổi mới sáng tạo và công nghệ, thay vì chỉ dựa vào nguồn lực sẵn có.
Sức mạnh dữ liệu: Nâng cao hiệu quả quản trị và thúc đẩy đổi mới sáng tạo
Trung tâm Dữ liệu quốc gia mang lại lợi ích to lớn cho cả Chính phủ, người dân và doanh nghiệp.
- Với Chính phủ: Dữ liệu tập trung giúp vận hành hiệu quả hơn, xây dựng một chính quyền liêm chính, minh bạch và gần dân. Khi các quy trình được số hóa và minh bạch, cơ hội cho "xin-cho" sẽ bị thu hẹp đáng kể.
- Với người dân: Dữ liệu "nói hộ" sẽ giúp người dân không còn phải cầm xấp giấy tờ chạy đi lại giữa các cơ quan. Mọi thủ tục sẽ được giải quyết nhanh chóng, thuận lợi hơn.
- Với doanh nghiệp: Việc chia sẻ dữ liệu sẽ gỡ bỏ những rào cản thủ tục chồng chéo, tốn kém, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn.
Không chỉ dừng lại ở quản trị, trung tâm này còn là nguồn nhiên liệu cho đổi mới sáng tạo. Đây là nền tảng tin cậy cho sự phát triển của Trí tuệ nhân tạo (AI), Big Data, Internet vạn vật (IoT)... Từ kho dữ liệu khổng lồ này, các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp lớn và cả những startup có thể nảy mầm ý tưởng, tạo ra các sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh mới, đưa Việt Nam lên bản đồ công nghệ thế giới.
Chiến lược dữ liệu quốc gia: mục tiêu và định hướng
Theo Quyết định 1751/QĐ-TTg ngày 18/8/2025, Chiến lược dữ liệu quốc gia đặt mục tiêu:
- Đến năm 2030, 100% cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành sẽ được kết nối, tích hợp, chia sẻ đồng bộ với Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia.
- 100% dữ liệu liên quan đến công dân Việt Nam và người nước ngoài tại Việt Nam được đồng bộ hóa.
- 100% dịch vụ công trực tuyến triển khai tập trung trên Cổng Dịch vụ công quốc gia tại Trung tâm dữ liệu quốc gia.
- Phấn đấu 90% thủ tục hành chính đủ điều kiện được cung cấp trực tuyến, người dân – doanh nghiệp không phải nộp lại thông tin đã có sẵn.
Đặc biệt, đến hết năm 2025, Việt Nam sẽ hoàn thành Trung tâm dữ liệu quốc gia số 1 cùng hệ thống hạ tầng truyền dẫn dữ liệu quốc gia kết nối liên vùng, phục vụ cho an ninh dữ liệu và phát triển Chính phủ số – Kinh tế số – Xã hội số.
Định hướng đến 2030 và tầm nhìn xa hơn
- Hoàn thành và đưa vào hoạt động Trung tâm dữ liệu quốc gia số 2 và số 3, đặt tại các khu vực khác nhau để đảm bảo dự phòng an toàn trong trường hợp khẩn cấp.
- Hình thành các khu công nghệ số tập trung gắn liền với trung tâm dữ liệu, thúc đẩy hợp tác quốc tế và phát triển thị trường dữ liệu minh bạch.
- Kết nối dữ liệu trong nước – khu vực – quốc tế, góp phần bảo đảm an ninh, phòng chống tội phạm mạng và tạo lập niềm tin số với các đối tác toàn cầu.
Việc Việt Nam làm chủ một trung tâm dữ liệu quy mô hàng đầu khu vực cũng là lời khẳng định về năng lực bảo vệ an ninh số và chủ quyền không gian mạng. Đây là lá chắn vững chắc trong thời đại mới, đồng thời cũng là tấm thẻ tín nhiệm quốc tế, tạo niềm tin cho các đối tác và nhà đầu tư nước ngoài khi hợp tác với một Việt Nam hiện đại, an toàn.
Tuy nhiên, khai trương chỉ là khởi đầu. Để dữ liệu thực sự trở thành "dòng chảy của phát triển", Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện thể chế để khuyến khích chia sẻ dữ liệu, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, và xây dựng một văn hóa khai thác dữ liệu có trách nhiệm. Chỉ khi được kết nối, phân tích và ứng dụng, dữ liệu mới hóa thành tri thức, thành sức mạnh để quốc gia vươn lên.
Trung tâm Dữ liệu quốc gia được coi "trái tim của chuyển đổi số", là trái tim bơm máu cho toàn bộ cơ thể Việt Nam trong kỷ nguyên số. Từ đó, những dòng chảy dữ liệu sẽ lan tỏa khắp các ngành, mở ra một tương lai Việt Nam xanh, sáng tạo, hiện đại và hùng cường.
Hồng Hạnh