Hỏi:

Tôi cho cháu trai mượn xe máy đăng ký chủ sở hữu đứng tên tôi để đi chơi với bạn. Không may trong lúc cháu tham gia giao thông đã va chạm với người đi bộ gây tai nạn giao thông. Xin hỏi, người cho mượn xe có phải chịu trách nhiệm khi xảy ra tai nạn không?

(Anh Hùng, xã Ngũ Đoan, Kiến Thuỵ)

Trả lời:

Trách nhiệm dân sự:

Theo quy định tại khoản 1 Điều 601 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì phương tiện giao thông vận tải cơ giới thuộc một trong các đối tượng được xếp vào nhóm nguồn nguy hiểm cao độ. Theo đó, chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải vận hành, sử dụng, bảo quản, trông giữ, vận chuyển nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng quy định của pháp luật.

Khoản 2 Điều luật này cũng có quy định về bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra. Cụ thể, chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Như vậy, nếu như không có thỏa thuận về bồi thường thiệt hại thì người được giao xe sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường khi gây ra thiệt hại cho người khác.

Cùng với đó, tại khoản 1 Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Cụ thể, người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.

Từ những quy định trên, có thể thấy, nếu người mượn xe gây ra tai nạn thì có trách nhiệm bồi thường thiệt hại nếu do lỗi của mình gây. Bạn là người cho mượn thì bạn không có trách nhiệm phải bồi thường.

Trách nhiệm hình sự:

Tuy nhiên, bạn vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu cố ý giao xe cho người không đủ điều kiện để sử dụng xe. Theo quy định tại Điều 264 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Cụ thể như sau:

Tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ

1. Người nào giao cho người mà biết rõ người đó không có giấy phép lái xe hoặc đang trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy, chất kích thích mạnh khác hoặc không đủ các điều kiện khác theo quy định của pháp luật điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:

a) Làm chết người;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;

d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Làm chết 02 người;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;

c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Làm chết 03 người trở lên;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;

c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.

Như vậy, nếu cháu bạn thuộc các trường hợp không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ:

- Người không có giấy phép lái xe;

- Người trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định;

- Người có sử dụng chất ma túy, chất kích thích mạnh khác hoặc không đủ các điều kiện khác theo quy định của pháp luật điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ.

Thì tuỳ theo mức độ hậu quả của tai nạn giao thông, người giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ có thể bị xử lý hình sự theo khung hình phạt nêu trên.

Bình Minh