Tại Quyết định số 1573/QĐ-TTg ngày 05/12/2023, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh (GDQP&AN) thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Cụ thể một số nội dung của Quy hoạch như sau:
1. Phạm vi, đối tượng quy hoạch
- Phạm vi quy hoạch: các nhà trường Quân đội; trường cao đẳng, trường đại học, đại học vùng, đại học quốc gia, học viện trên phạm vi toàn quốc.
- Đối tượng quy hoạch: Các trung tâm GDQP&AN đã được quy hoạch, có quyết định thành lập trước năm 2021; Các trường cao đẳng, trường đại học, đại học vùng, học viện ngoài Quân đội có quỹ đất xây dựng trung tâm GDQP&AN, có khoa GDQP&AN đang hoạt động hiệu quả, đáp ứng các điều kiện đào tạo môn học GDQP&AN.
2. Quan điểm và mục tiêu:
- Quan điểm: Quy hoạch hệ thống trung tâm GDQP&AN phải thực hiện đúng quan điểm xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân của Đảng; Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, hiệu lực quản lý Nhà nước và hiệu quả hoạt động của Hội đồng, Cơ quan Thường trực và thành viên Hội đồng GDQP&AN các cấp; Phát triển hệ thống trung tâm GDQP&AN theo hướng mở, linh hoạt, đồng bộ, hiện đại, chú trọng đầu tư cơ sở vật chất; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại.
- Mục tiêu: Xây dựng, phát triển hệ thống trung tâm GDQP&AN đồng bộ, phân bố hợp lý theo vùng kinh tế - xã hội, ứng dụng khoa học công nghệ nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn học GDQP&AN cho học sinh, sinh viên đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.
3. Phương hướng phát triển
- Cơ cấu và quy mô đào tạo của hệ thống trung tâm GDQP&AN trong thời kỳ quy hoạch:
+ Cơ cấu hệ thống trung tâm GDQP&AN: Đến năm 2030: quy hoạch 46 trung tâm GDQP&AN nhà trường Quân đội và các cơ sở giáo dục do các bộ, ngành và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quản lý, trong đó:
+ Quy mô đào tạo của hệ thống trung tâm GDQP&AN: Đến năm 2030: quy hoạch hệ thống trung tâm GDQP&AN đạt năng lực đào tạo khoảng 876.000 sinh viên/năm (tính theo thời gian, chương trình, nội dung đào tạo sinh viên đại học).
- Phân bố của hệ thống trung tâm GDQP&AN theo vùng kinh tế xã hội: Theo đó, dự kiến đến năm 2030:
+ Vùng trung du và miền núi phía Bắc: 07 trung tâm GDQP&AN, Năng lực đào tạo: 80.000 sinh viên/năm,
+ Vùng đồng bằng sông Hồng: 14 trung tâm GDQP&AN, Năng lực đào tạo: 305.000 sinh viên/năm,
+ Vùng Bắc trung bộ và duyên hải miền Trung: 11 trung tâm GDQP&AN, Năng lực đào tạo: 140.000 sinh viên/năm.
+ Vùng Tây Nguyên: 02 trung tâm GDQP&AN, Năng lực đào tạo: 25.000 sinh viên/năm.
+ Vùng Đông Nam Bộ: 08 trung tâm GDQP&AN, Năng lực đào tạo: 246.000 sinh viên/năm.
+ Vùng đồng bằng sông Cửu Long: 04 trung tâm GDQP&AN, Năng lực đào tạo: 80.000 sinh viên/năm.
- Phương án phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên đến năm 2030: Định hướng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý là 1.784 cán bộ; đối với giảng viên là 5.916 giảng viên; 100% cán bộ quản lý trình độ đại học, trong đó có 35% có trình độ thạc sĩ, 5% có trình độ tiến sĩ trở lên.
- Phương án đầu tư cơ sở vật chất:
+ Đất sử dụng để phát triển các trung tâm GDQP&AN được điều chỉnh từ quỹ đất của nhà trường, địa phương đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giao cho các trung tâm GDQP&AN quản lý sử dụng; Xây dựng các tiêu chuẩn về thao trường, bãi tập của các trung tâm đảm bảo đạt được yêu cầu của môn học đề ra.
+ Tiếp tục củng cố, nâng cấp, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, thao trường, bãi tập để bảo đảm 100% trung tâm GDQP&AN hoạt động đúng theo quy mô được quy hoạch. Bảo đảm đầy đủ vũ khí, trang bị kỹ thuật, thiết bị dạy học quân dụng chuyên dùng, phương tiện, giáo trình, tài liệu, trang phục, vật chất dùng chung phục vụ cho dạy, học.
4. Các giải pháp thực hiện quy hoạch
- Giải pháp về cơ chế chính sách: Quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng, an ninh, GDQP&AN; Hoàn thiện các cơ chế chính sách đầu tư xây dựng, nâng cấp các trung tâm GDQP&AN. Nghiên cứu chính sách miễn học phí môn học GDQP&AN cho học sinh, sinh viên; …
- Giải pháp về nguồn nhân lực: Xây dựng đề án, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn hóa đội ngũ giảng viên; Thực hiện rà soát, quy hoạch, đào tạo, sắp xếp đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên; Thực hiện biệt phái sỹ quan Quân đội, Công an đến các trung tâm GDQP&AN ngoài Quân đội tham gia công tác quản lý và giảng dạy; Xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, giảng viên có phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức và phẩm chất nghề nghiệp mẫu mực; có trình độ trí tuệ cao, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ giỏi, phương pháp tư duy khoa học, nhạy bén về lý luận, thực tiễn…
- Giải pháp về môi trường, khoa học công nghệ: Quá trình thiết kế, thi công các trung tâm sử dụng phương pháp thi công hiện đại đảm bảo an toàn cho công nhân và công trình. Quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng về đổi mới và hội nhập đặc biệt là đổi mới giáo dục đào tạo trong bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; Tiếp tục bổ sung nguồn kinh phí, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy và học; …
- Giải pháp về liên kết, hợp tác phát triển: Phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa các trung tâm GDQP&AN và các trường cao đẳng, đại học, đại học vùng, đại học quốc gia, học viện trong thực hiện liên kết giảng dạy môn học GDQP&AN; Phối hợp giữa các trung tâm GDQP&AN trong tổ chức nghiên cứu khoa học, hội thảo, hội thi, hội thao, chia sẻ kinh nghiệm, nhằm đánh giá đúng thực trạng và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống trung tâm GDQP&AN…
- Giải pháp giáo dục, tuyên truyền: thường xuyên đánh giá, tổng kết quả trình đào tạo, giảng dạy, học tập một cách khoa học, khách quan, đúc rút những bài học kinh nghiệm; xác định rõ vai trò, trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc nâng cao chất lượng môn học; Phối hợp với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương nhằm tạo môi trường xã hội lành mạnh có kỷ luật, kỷ cương tránh cho sinh viên bị tác động bởi yếu tố phản văn hóa của môi trường xã hội; Tuyên truyền, giáo dục để phát huy vai trò tự học, tự giáo dục, tự rèn luyện của sinh viên khi học tập tại trung tâm GDQP&AN…
- Giải pháp về hợp tác quốc tế: Nghiên cứu, tiếp thu có chọn lọc phương pháp, cách thức tổ chức quy hoạch xây dựng hệ thống trung tâm GDQP&AN của các nước trên thế giới; đặc biệt là phương pháp tiếp cận môn học, chương trình, nội dung, thời gian, cách thức tổ chức thực hiện môn học.
- Giải pháp phân bổ nguồn vốn đầu tư: Bố trí ngân sách nhà nước bảo đảm đầu tư xây dựng hệ thống trung tâm GDQP&AN theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; tập trung xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, hạ tầng đồng bộ phục vụ công tác quản lý, điều hành hoạt động của trung tâm GDQP&AN bảo đảm đúng quy mô đào tạo theo quy hoạch và từng bước hiện đại hóa các trung tâm GDQP&AN đáp ứng với mục tiêu, yêu cầu môn học, sát với yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.
- Giải pháp mô hình quản lý, phương thức hoạt động: Xây dựng mô hình quản lý và phương thức hoạt động của các trung tâm GDQP&AN theo hướng tinh gọn, đồng bộ, hiệu quả, chuyên nghiệp, phát triển; Tổ chức hiệu quả công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; kịp thời biểu dương khen thưởng và chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế nhằm không ngừng nâng cao chất lượng công tác GDQP&AN cho học sinh, sinh viên.
Nguyễn Hà