Thời gian qua, công tác phòng, chống tội phạm, mại dâm, HIV/AIDS đã đạt được những kết quả tích cực trên nhiều phương diện. Các cơ quan ở Trung ương và địa phương đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiều chủ trương, giải pháp và đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng bên cạnh đó, việc thực hiện những nhiệm vụ này vẫn còn không ít những khó khăn, thách thức đặt ra yêu cầu phải triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.
Những thuận lợi và khó khăn
Công tác phòng, chống HIV tiếp tục được mở rộng và đa dạng hóa dưới nhiều hình thức. Nhiều biện pháp đã được triển khai để đa dạng hình thức cấp thuốc cho người bệnh trong bối cảnh dịch COVID-19 kéo dài, trong đó có việc cấp thuốc nhiều tháng, cấp thuốc qua nhân viên y tế, nhân viên tình nguyện hoặc đơn vị vận chuyển cho các bệnh nhân bị cách ly hoặc trong khu vực bị phong tỏa do COVID-19...
Hệ thống pháp luật về phòng, chống ma túy tiếp tục được hoàn thiện. Lực lượng chức năng đã phát hiện, triệt phá nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy với số lượng lớn. Công tác kiểm soát và quản lý các loại tiền chất, chất gây nghiện, chất hướng thần và ngăn chặn, triệt phá diện tích cây trồng có chứa chất ma túy có những chuyển biến tích cực. Công tác cai nghiện, phục hồi và quản lý sau cai tiếp tục được quan tâm chỉ đạo, một số nơi đã có những sáng kiến để khắc phục những khó khăn trong việc lập hồ sơ đưa người nghiện vào các cơ sở cai nghiện bắt buộc…
Tuy nhiên, công tác phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm cũng còn không ít những khó khăn, thách thức: Tình hình dịch HIV/AIDS có xu hướng gia tăng số nhiễm mới. Mặt khác, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhân lực, tài chính bị giảm sút, việc cung ứng thuốc, hay tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS cũng hạn chế.
Đối với công tác cai nghiện, chưa có sự tham gia tích cực của gia đình và bản thân người nghiện; hiệu quả các hoạt động hỗ trợ người bán dâm tiếp cận các chương trình tạo việc làm, giáo dục nghề nghiệp, hỗ trợ vốn tại cộng đồng chưa cao…
Để tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống ma túy, mại dâm, HIV/AIDS, trong thời gian tới, cần tập trung triển khai thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền hướng về cơ sở
Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền phòng, chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm theo phương châm hướng về cơ sở, tập trung vào các khu vực, địa bàn trọng điểm, phức tạp về ma túy, mại dâm, các nhóm nguy cơ cao; tăng cường sử dụng mạng xã hội, ứng dụng công nghệ thông tin để tuyên truyền; duy trì, phổ biến, nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến.
Tăng cường tổ chức các hoạt động truyền thông tập trung vào nhóm đối tượng có nguy cơ cao; vận động người dân không trồng cây có chứa chất ma túy; tổ chức triển khai các hoạt động nhân Tháng hành động phòng, chống ma túy, Ngày quốc tế phòng, chống ma túy, Ngày toàn dân phòng, chống ma túy; Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và Ngày Thế giới phòng, chống HIV/AIDS...
Các cơ quan báo chí, hệ thống thông tin cơ sở, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ viễn thông, Internet, mạng xã hội cần đổi mới các hình thức tuyên truyền; có thể gửi tin nhắn, thông điệp qua hệ thống điện thoại di động. Xây dựng, đa dạng hóa các chương trình, phóng sự, phim tài liệu, bản tin… tuyên truyền; tăng cường phát sóng vào các khung giờ có nhiều người theo dõi.
Kết hợp đồng bộ nhiều biện pháp
Về công tác phòng, chống HIV/AIDS, cần đa dạng và mở rộng xét nghiệm HIV, đặc biệt là xét nghiệm HIV tại cộng đồng và tự xét nghiệm HIV.
Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần có kế hoạch chi tiết để đảm bảo tài chính thực hiện mục tiêu phòng, chống HIV/AIDS.
Đối với nhiệm vụ phòng, chống ma túy, tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả Quyết định số 1452/QĐ-TTg ngày 31/8/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phòng, chống ma túy giai đoạn 2021-2025. Nâng cao hiệu quả phối hợp đấu tranh giữa các lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy từ trung ương đến địa phương.
Mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm về ma túy. Khai thác tối đa hiệu quả của hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, dữ liệu căn cước công dân để phục vụ công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy và quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Quản lý chặt chẽ, không để người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy vi phạm pháp luật; phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng Công an xã chính quy trong công tác phòng, chống ma túy ngay từ cơ sở.
Tổ chức đào tạo, tập huấn chuyên môn về chẩn đoán xác định tình trạng nghiện ma túy ở các địa phương theo quy định mới; nghiên cứu các bài thuốc hỗ trợ cắt cơn cho người nghiện ma túy phù hợp với các loại ma túy khác nhau. Nâng cao năng lực về chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ quản lý, cán bộ trực tiếp thực hiện công tác tư vấn, điều trị, cai nghiện ma túy.
Rà soát, xây dựng kế hoạch đầu tư, nâng cấp cơ sở cai nghiện ma túy đáp ứng yêu cầu về cơ sở vật chất, trang thiết bị và phương tiện theo quy định. Nghiên cứu, xây dựng cơ chế tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện công tác cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng. Tiếp tục đẩy mạnh và duy trì, mở rộng điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone; nghiên cứu, xây dựng và triển khai mô hình thí điểm hỗ trợ, tư vấn pháp lý và xã hội, chuyển gửi đối với người nghiện ma túy với sự tham gia của Tòa án; triển khai có hiệu quả công tác rà soát, lập hồ sơ đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; tạo công ăn việc làm giúp người sau cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng.
Về công tác phòng, chống mại dâm, cần tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả Quyết định số 1629/QĐ-TTg ngày 28/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phòng, chống mại dâm giai đoạn 2021 - 2025.
Xây dựng, tổ chức thực hiện các hoạt động phòng ngừa mại dâm; phát triển các chương trình, bộ tài liệu hướng dẫn, truyền thông, tuyên truyền phòng, chống mại dâm; nghiên cứu, xây dựng, hướng dẫn hình thành mạng lưới cung cấp dịch vụ, các gói dịch vụ hỗ trợ người bán dâm hòa nhập cộng đồng; hỗ trợ kỹ thuật xây dựng mô hình thí điểm có hiệu quả ở một số địa phương.
Xây dựng tài liệu, tổ chức đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác phòng, chống tệ nạn xã hội các cấp, các ngành; tăng cường công tác phối hợp liên ngành nhằm triển khai một cách toàn diện và hiệu quả công tác phòng, chống mại dâm thông qua việc xây dựng, ký kết và tổ chức triển khai các quy chế phối hợp; tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành về công tác phòng, chống mại dâm tại một số địa bàn trọng điểm.
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cần chỉ đạo thực hiện lồng ghép công tác phòng, chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm với các chương trình, dự án ở địa phương; tăng cường các hoạt động kiểm tra, giám sát; bố trí vốn ngân sách địa phương phục vụ cho công tác tuyên truyền, giáo dục phòng ngừa và công tác cai nghiện ma túy; tăng cường công tác phối hợp liên ngành, duy trì việc trao đổi thông tin, báo cáo giữa các cơ quan, đơn vị ở địa phương...
Đức Minh