Trong khoảng hơn một thập kỷ trở lại đây, sự phát triển nhanh chóng của internet, các mạng xã hội đã tạo ra nhiều thay đổi trong cách thức con người giao tiếp và tương tác. Người trẻ nói chung, trong đó có thiếu niên và trẻ em là những đối tượng chính sử dụng internet và mạng xã hội với tần suất lớn.

Theo kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Thanh niên, Việt Nam đứng thứ 22 toàn cầu về số lượng người sử dụng mạng xã hội và là một trong 10 quốc gia có lượng người dùng Facebook, YouTube cao nhất thế giới, trong đó thanh thiếu niên chiếm tỷ lệ lớn. Internet và mạng xã hội hiện nay đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống và ảnh hưởng của chúng đến nhận thức, suy nghĩ và hành động của con người, nhất là với những người trẻ là dễ nhận thấy.

Chúng ta không thể phủ nhận lợi ích của việc sử dụng internet, mạng xã hội qua các thiết bị thông minh sẽ giúp trẻ em ngày nay có thể mở rộng kết nối bạn bè, tìm kiếm nội dung học tập, trau dồi kỹ năng sống hay vui chơi giải trí…  Nhưng song song với những mặt tích cực đó nó cũng chứa đựng rất nhiều những nội dung, thông tin xấu dẫn đến nguy cơ trẻ bị dụ dỗ, phát tán thông tin cá nhân, lừa đảo, xâm hại tình dục, bắt cóc… Theo dõi  trên các phương tiện thông tin đại chúng, chúng ta thường xuyên thấy các thông tin về những vụ án mà trẻ em là nạn nhân như xâm hại tình dục trẻ em, xâm phạm tính mạng, sức khỏe trẻ em hay những vụ án mà chính trẻ em lại là bị can, bị cáo.

Vụ án dưới đây là một ví dụ:

Do biết cháu Quỳnh Chi, sinh ngày 21/7/2008 đang sống cùng gia đình tại thôn 7, xã C.M huyện V, khoảng 13h ngày 7/2/2020 Hoàng Mạnh K sinh ngày 12/6/2005 đi xe đạp điện, đeo khẩu trang, đội mũ lưỡi trai và mang theo 01 con dao gấp bằng kim loại dài khoảng 26cm đến nhà cháu Quỳnh Chi với mục đích giao cấu với Quỳnh Chi. Khi đến nơi, K quan sát thấy không có ai ở nhà, cổng khóa nhưng cửa chính mở nên K nghĩ bố mẹ Quỳnh Chi không có ở nhà. K dựng xe đạp điện sát tường bao rồi trèo qua tường, thấy cháu Quỳnh Chi nằm một mình trên giường xem ti vi ở phòng khách. Thấy vậy, K xông đến dùng con dao mang theo dí vào cổ Quỳnh Chi đe dọa, yêu cầu cháu Quỳnh Chi cho K thực hiện hành vi giao cấu. Quỳnh Chi đã chạy thoát, hô hoán mọi người đến bắt giữ K cùng vật chứng đưa về Công an xã.

Quá trình điều tra, xác minh ở cơ quan Công an cũng như qua tiếp xúc, trao đổi với K cho thấy lý do sâu xa dẫn đến hành vi phạm tội của K là do ảnh hưởng từ phim ảnh không lành mạnh trên mạng xã hội. Với sự nhận thức còn non nớt của tuổi 15 nên khi tiếp xúc với những văn hóa phẩm đồi trụy bị cáo rất dễ bị kích thích làm theo những hành động mà mình nhìn thấy, nghe thấy. Trao đổi với mẹ bị cáo, tôi hiểu và thông cảm về hoàn cảnh khó khăn của hai mẹ con. K bị bố bỏ rơi từ nhỏ, hai mẹ con sống nhờ trong căn nhà cấp 4 lụp xụp của người bác (chị gái của mẹ bị cáo) cũng đang sống trong cảnh cô đơn không có chồng con. Thu nhập của hai mẹ con hoàn toàn phụ thuộc vào số tiền mà mẹ bị cáo đi cấy thuê, gặt thuê hay bất kỳ công việc nào có người thuê chị cũng đều làm. Cuộc sống mưu sinh lam lũ, vất vả đã khiến chị không có đủ thời gian quan tâm, giám sát việc học hành, vui chơi của con. Chính vì vậy mà K có học lực kém, thường xuyên sử dụng điện thoại để chơi điện tử hoặc truy cập mạng xã hội. Sự thiếu giám sát, giáo dục đúng mức của gia đình cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến hành vi phạm tội của bị cáo.

        Sau khi xem xét, đánh giá về tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo, Hội đồng xét xử quyết định xử phạt bị cáo Hoàng Mạnh K 15 tháng tù về tội “hiếp dâm người dưới 16 tuổi”.

           Đây là cái giá mà bị cáo phải trả cho những sai lầm, bồng bột của mình và là bài học đắt giá cho những bậc làm cha, làm mẹ cần rút kinh nghiệm trong quá trình giám sát, giáo dục con cái đặc biệt trong khoảng thời gian các con đang trong độ tuổi vị thành niên.

          Tên nhân vật đã được thay đổi.

Trợ giúp viên pháp lý Trần Thị Thúy

Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước thành phố Hải Phòng