Tội phạm về ma túy là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý, xâm phạm quản lý Nhà nước đối với các chất ma túy và các loại thuốc gây nghiện, xâm phạm trật tự, an toàn xã hội và tính mạng, sức khỏe con người và sự phát triển bình thường của nòi giống dân tộc. Theo Điều 247 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), hình phạt đối với tội trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy như sau:

1. Người nào trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Đã được giáo dục 02 lần và đã được tạo điều kiện ổn định cuộc sống;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

c) Với số lượng từ 500 cây đến dưới 3.000 cây.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Với số lượng 3.000 cây trở lên;

c) Tái phạm nguy hiểm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

4. Người nào phạm tội thuộc khoản 1 Điều này, nhưng đã tự nguyện phá bỏ, giao nộp cho cơ quan chức năng có thẩm quyền trước khi thu hoạch, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.

Trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy là hành vi gieo trồng, chăm bón các loại cây có chứa chất ma túy hoặc thu hoạch sản phẩm của các loại cây đó. Tội phạm xâm phạm vào chính sách của Nhà nước ta cấm trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy.

“Giáo dục 02 lần trở lên” là người trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại khác có chứa chất ma túy đã được cơ quan nhà nước, tổ chức, người có trách nhiệm ở địa phương từ 02 lần trở lên vận động, thuyết phục, nhắc nhở về việc không được trồng các loại cây này hoặc phổ biến đường lối, chính sách, quy định của pháp luật về cấm trồng cây có chứa chất ma túy. Các biện pháp giáo dục này phải được thể hiện bằng biên bản... Chỉ coi là "đã được giáo dục 02 lần" nếu việc giáo dục được thực hiện trước khi bị xử phạt hành chính.

“Đã được tạo điều kiện để ổn định cuộc sống” là đã được hỗ trợ về tiền vốn, kỹ thuật để sản xuất, hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi hoặc đã được hướng dẫn về kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt cây ăn quả, cây công nghiệp, cây lương thực... để thay thế các loại cây chứa chất ma túy.

Tình tiết "đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn vi phạm" là trước đó đã có hành vi trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy và bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính, nhưng chưa hết thời hạn được coi là xử phạt vi phạm hành chính (01 năm kể từ ngày thi hành xong quyết định), mà lại tiếp tục có hành vi trồng cây có chứa chất ma túy và bị phát hiện.

Chủ thể của tội phạm là người từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự.

Điều 247 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định 4 khung hình phạt:

- Khung 1 quy định hình phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm áp dụng đối với trường hợp phạm tội: đã được giáo dục 02 lần và đã được tạo điều kiện ổn định cuộc sống; đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; với số lượng từ 500 cây đến dưới 3.000 cây.

- Khung 2 quy định hình phạt từ 03 năm đến 07 năm áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội: Có tổ chức; với số lượng 3.000 cây trở lên; tái phạm nguy hiểm.

Có tổ chức là có từ 02 người trở lên cùng cố ý và cùng hành động trồng cây thuốc phiện hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy. Những người này có sự phân công chặt chẽ như người chuẩn bị hạt giống, người làm đất, người gieo trồng, chăm sóc... Tái phạm tội này là người phạm tội đã bị phạt tù về tội trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy, nhưng chưa được xóa án tích mà lại phạm tội này.

- Khung 3, người phạm tội có thể còn bị áp dụng hình phạt bổ sung: phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

- Khung 4 quy định người nào phạm tội thuộc khoản 1 Điều này, nhưng đã tự nguyện phá bỏ, giao nộp cho cơ quan chức năng có thẩm quyền trước khi thu hoạch, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự. Hình thức phá bỏ như: nhổ cả gốc, chặt, đập nát cây không có khả năng sống. Nộp sản phẩm cho các cơ quan chức năng như: chính quyền, công an thôn, xã.

Minh Trang