Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính (VPHC) đang được đưa ra lấy ý kiến, trong đó, một trong những nội dung còn nhiều quan điểm khác nhau đó là có nên quy định việc áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Nguyên tắc xử lý VPHC đối với người chưa thành niên

​Luật Xử lý VPHC hiện hành có một chương riêng quy định về việc xử lý hành chính đối với người chưa thành niên, trong đó một trong những nguyên tắc xử lý VPHC là: Trong quá trình xem xét xử lý người chưa thành niên VPHC, người có thẩm quyền xử lý VPHC phải bảo đảm lợi ích tốt nhất cho họ. Biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng chỉ được áp dụng khi xét thấy không có biện pháp xử lý khác phù hợp hơn.

Mặt khác, Luật Trẻ em năm 2016 quy định: Trẻ em là người dưới 16 tuổi. Bảo vệ trẻ em là việc thực hiện các biện pháp phù hợp để bảo đảm trẻ em được sống an toàn, lành mạnh; phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý các hành vi xâm hại trẻ em; trợ giúp trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. Như vậy, trong số những người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, có người vẫn là trẻ em - đối tượng được pháp luật quan tâm bảo vệ.

 Cần nghiên cứu, cân nhắc các chính sách liên quan đến trẻ em

Xuất phát từ việc thực hiện biện pháp cai nghiện tại gia đình, tại cộng đồng đối với người chưa thành niên thời gian qua chưa đạt hiệu quả nên dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý VPHC có dự kiến phương án áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Mặc dù hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với người chưa thành niên vi phạm pháp luật nhưng việc xử lý đối tượng này vẫn phải đảm bảo nguyên tắc cơ bản, đó là chỉ xử lý trong trường hợp cần thiết nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội. Ở độ tuổi từ 12 đến dưới 18 tuổi, các em chưa phát triển hoàn thiện cả về thể chất và tinh thần nên dễ mắc phải những sai lầm, nhất là trong môi trường ít được gia đình quan tâm chăm sóc, giáo dục. Trường hợp nếu vi phạm trong độ tuổi này phải đưa vào trường giáo dưỡng có thể tác động không nhỏ đến quá trình hình thành, phát triển nhân cách của các em. Bởi lẽ, trường giáo dưỡng là nơi áp dụng các biện pháp xử lý hành chính đối với người vi phạm pháp luật. Nếu quy định theo hướng trên sẽ không tương thích với chính sách đặc biệt dành cho trẻ em. Mặt khác, dưới góc độ y học, nghiện ma túy được xác định là một loại bệnh tâm thần đặc biệt; người nghiện ma túy được coi như bệnh nhân và cai nghiện ma túy là quá trình điều trị bệnh nên khi xây dựng chính sách liên quan đến trẻ em, cần xem xét, đánh giá tổng thể các yếu tố này.

                                                                     Phạm Liên