Bí mật đời tư cá nhân được hiểu là những thông tin gắn với cuộc sống của một cá nhân nhất định. Những thông tin đó mang tính chất bí mật mà cá nhân cần được giữ kín, không muốn công khai cho người khác. Đây là quyền bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Hiến pháp năm 2013 quy định: “Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình. Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được pháp luật bảo đảm an toàn”. Mọi cá nhân, tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ tôn trọng bí mật của mỗi cá nhân trong cộng đồng trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Án tích đã được xóa cũng là một trong những bí mật đời tư cá nhân được pháp luật bảo vệ thông qua Phiếu lý lịch tư pháp.
Hiện nay, theo quy định của Luật lý lịch tư pháp, phiếu lý lịch tư pháp bao gồm hai loại đó là Phiếu lý lịch tư pháp số 1 và Phiếu lý lịch tư pháp số 2.
Phiếu lý lịch tư pháp số 1 chỉ ghi những án tích chưa được xóa (những án tích đã được xóa không ghi vào Phiếu lý lịch tư pháp số 1. Phiếu lý lịch tư pháp số 1 cũng không ghi thông tin về cấm đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã nếu cá nhân, cơ quan, tổ chức không có yêu cầu.
Khác với Phiếu lý lịch tư pháp số 1, Phiếu lý lịch tư pháp số 2 ghi đầy đủ các thông tin của cá nhân, bao gồm các thông tin về án tích (đối với người đã bị kết án thì ghi đầy đủ án tích đã được xóa, thời điểm được xóa án tích, án tích chưa được xóa, ngày, tháng, năm tuyên án, số bản án, Tòa án đã tuyên bản án, tội danh, điều khoản luật được áp dụng, hình phạt chính, hình phạt bổ sung, nghĩa vụ dân sự trong bản án hình sự, án phí, tình trạng thi hành án) và thông tin về cấm đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã).
Một trong những mục đích quản lý lý lịch tư pháp là ghi nhận việc xóa án tích tạo điều kiện cho người đã bị kết án tái hòa nhập cộng đồng, do đó, Luật Lý lịch tư pháp quy định rất chặt chẽ về thủ tục yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 của cá nhân. Trường hợp cá nhân yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 không được ủy quyền cho người khác làm thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp và Phiếu còn được cấp cho các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự để phục vụ hoạt động điều tra, truy tố, xét xử. Mục đích của việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 là để cá nhân biết được nội dung lý lịch tư pháp của mình, không nhằm phục vụ các yêu cầu của cá nhân khi tham gia các quan hệ pháp luật.
Thực tiễn hiện nay cho thấy, hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 ngày càng tăng trong khi đối tượng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp hầu hết là cá nhân và mục đích yêu cầu xin Phiếu lý lịch tư pháp số 2 là bổ sung theo yêu cầu của các cơ quan, tổ chức khác. Trong thành phần hồ sơ luôn yêu cầu Phiếu lý lịch tư pháp số 2, do đó, điều này gây bất lợi đối với những người có án tích nhưng đã được xóa vì Phiếu lý lịch tư pháp số 2 vẫn ghi thông tin án tích trên Phiếu, ảnh hưởng đến việc tái hòa nhập cộng đồng và bị phân biệt đối xử trong quan hệ lao động.
Do đó, để đảm bảo bí mật cá nhân, đồng thời, chấn chỉnh việc lạm dụng yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp, đặc biệt là Phiếu lý lịch tư pháp số 2, cần quán triệt và triển khai nội dung Chỉ thị số 23/CT-TTg ngày 09/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Nghiêm cấm hành vi sử dụng Phiếu lý lịch tư pháp của người khác trái pháp luật, xâm phạm bí mật đời tư của cá nhân và không yêu cầu người xin việc làm cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp làm cơ sở tuyển dụng, quản lý, sử dụng lao động, đặc biệt là Phiếu lý lịch tư pháp số 2 (ghi đầy đủ các án tích), nhằm đảm bảo chính sách nhân đạo của Đảng và Nhà nước đối với những người đã từng bị kết án và đã được xóa án, giúp họ tái hòa nhập cộng đồng.
Phòng Lý lịch tư pháp - Sở Tư pháp