Nhằm thể chế hóa đầy đủ quan điểm chỉ đạo của Đảng, Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, định hướng sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị (Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).
Sáng 26/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Theo tờ trình tóm tắt dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành VBQPP, dự thảo Luật bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân cấp huyện thay thế bằng thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân cấp xã; sửa đổi quy định Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định về chính sách, biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương… Ngoài ra, việc bổ sung nội dung phân cấp, sẽ nghiên cứu để quy định phù hợp với Luật Tổ chức chính quyền địa phương được sửa đổi trong Kỳ họp thứ 9 sắp tới.
Để tạo thuận lợi cho việc ban hành luật, nghị quyết ngay tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra hoặc kỳ họp gần nhất trong trường hợp cấp bách nhằm giải quyết những vấn đề phát sinh từ thực tiễn mà chưa có trong Chương trình lập pháp hằng năm, dự thảo Luật quy định cơ quan trình được áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn để xây dựng dự án, dự thảo. Cơ quan trình trình dự án, dự thảo để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cho ý kiến, đồng thời quyết định bổ sung vào dự kiến chương trình kỳ họp Quốc hội, trình Quốc hội xem xét, thông qua. Đồng thời, quy định dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thuộc trường hợp phải thực hiện quy trình chính sách thì không phải thực hiện quy trình xây dựng chính sách, nhưng phải đánh giá nêu rõ tác động của chính sách trong bản thuyết minh quy phạm hóa chính sách.
Dự thảo Luật còn bổ sung trường hợp Báo cáo thẩm định nêu rõ hồ sơ chính sách, dự thảo luật, pháp lệnh, nghị quyết chỉ đủ điều kiện trình Chính phủ sau khi hoàn thiện hồ sơ theo kết luận của báo cáo thẩm định. Quy định này cho phép các cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục hoàn thiện hồ sơ sau khi thẩm định mà không phải thẩm định lại đối với vấn đề cụ thể, rõ ràng về mặt kỹ thuật, thể thức hoặc những vấn đề nội dung có thể tiếp thu, hoàn thiện, rút ngắn thời gian hoàn thiện cho cơ quan chủ trì soạn thảo.
Đồng thời, sửa đổi quy định về hiệu lực của văn bản quy định chi tiết, quy định biện pháp cụ thể để tổ chức, hướng dẫn thi hành theo hướng tách khoản 2 Điều 57 của Luật thành 2 trường hợp văn bản quy định chi tiết: tiếp tục có hiệu lực do còn phù hợp với văn bản quy phạm pháp luật thay thế hoặc sửa đổi, bổ sung và văn bản quy phạm pháp luật thay thế hoặc sửa đổi, bổ sung tiếp tục giao quy định chi tiết; hết hiệu lực toàn bộ hoặc một phần trong trường hợp không còn phù hợp với văn bản quy phạm pháp luật thay thế hoặc văn bản sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế không giao quy định chi tiết.
Về nội dung bổ sung, dự thảo Luật bổ sung quy định liên quan đến việc xử lý đối với các văn bản của các cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật khi sắp xếp tổ chức, bộ máy. Dự thảo Luật bổ sung khoản 4, 5, 6 và khoản 7 Điều 72 của Luật để xử lý văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã ban hành và hoàn thành việc xử lý trước ngày 1/3/2027.
Theo đó: Đối với cấp tỉnh ban hành văn bản hành chính để quyết định áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của đơn vị hành chính sáp nhập; ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới, đồng thời bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh trước khi sáp nhập; Đối với cấp huyện thì văn bản quy phạm pháp luật do cấp huyện ban hành tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi đơn vị hành chính cấp huyện cho đến khi chính quyền địa phương cấp tỉnh bãi bỏ; chính quyền địa phương cấp xã khi ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải xác định rõ thời điểm kết thúc việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp huyện trong phạm vi đơn vị hành chính của mình; Đối với cấp xã thì Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân cấp xã ban hành văn bản hành chính để lựa chọn việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của đơn vị hành chính cấp xã trước sắp xếp hoặc bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật của đơn vị hành chính cấp xã trước sắp xếp.
Dự thảo Luật cũng quy định Hội đồng nhân dân cấp xã, Uỷ ban nhân dân cấp xã không được quy định hiệu lực trở về trước. Bổ sung các quy định để đáp ứng yêu cầu về đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Cụ thể: Bổ sung nội dung đánh giá tác động kinh tế, xã hội phải đánh giá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; Bổ sung trách nhiệm của Bộ Khoa học và Công nghệ trong việctham gia thẩm định dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết có nội dung liên quan đến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; Bổ sung nội dung thẩm định, thẩm tra: “việc ứng dụng, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số”; Bổ sung thành phần hồ sơ “Bản đánh giá thủ tục hành chính, việc ứng dụng, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; việc phân quyền, phân cấp, bảo đảm bình đẳng giới, chính sách dân tộc, (nếu có)”
Dự thảo Luật bãi bỏ: cụm từ “và các tổ chức chính trị - xã hội”; “cơ quan trung ương của tổ chức thành viên của Mặt trận” để phù hợp định hướng sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 về chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận. Bỏ quyđịnh Bộ Tư pháp thành lập hội đồng thẩm định đối với trường hợp Bộ Tư pháp lập đề xuất chính sách, chủ trì soạn thảo để chủ động, linh hoạt trong việc tổ chức thực hiện thẩm định bằng hình thức phù hợp.
Bình Minh