Ngày 8/4/2021, Tổng cục Thi hành án dân sự (THADS) ban hành Công văn số 1142/TCTHADS-NV3 hướng dẫn một số nội dung thực hiện bồi thường nhà nước trong hoạt động THADS.
Trong thời gian vừa qua, một số cơ quan THADS còn lúng túng trong việc thực hiện trình tự, thủ tục giải quyết yêu cầu bồi thường trong hoạt động thi hành án dân sự theo Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước như: việc ra quyết định thi hành án đối với bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật có nội dung buộc cơ quan THADS phải thực hiện trách nhiệm bồi thường; việc xử lý các khoản tiền đã được Bộ Tài chính cấp nhưng người được bồi thường không nhận; về quy trình đề nghịhướng dẫn nghiệp vụ giải quyết yêu cầu bồi thường nhà nước trong hoạt động THADS…Để thống nhất triển khai thực hiện trong toàn hệ thống THADS, tránh tình trạng kéo dài trong quá trình giải quyết bồi thường, Tổng cục THADS hướng dẫn cụ thể như sau:
Việc triển khai thực hiện những nội dung trên đến các cơ quan THADS địa phương sẽ góp phần áp dụng thống nhất trình tự, rút ngắn thời gian giải quyết các thủ tục yêu cầu bồi thường từ đó nâng cao hiệu quả công tác bồi thường nhà nước tại các cơ quan THADS trong thời gian tới.
1. Về việc ra quyết định thi hành án đối với bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật có nội dung buộc cơ quan THADS phải thực hiện trách nhiệm bồi thường:
Căn cứ khoản 1 Điều 54 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (TNBTCNN) năm 2009; khoản 1 Điều 62 Luật TNBTCNN năm 2017, thì trong thời hạn 05 ngày làm việc (đối với những vụ việc đã được thụ lý, giải quyết theo Luật TNBTCNN năm 2009); 02 ngày làm việc (đối với những vụ việc đã được thụ lý, giải quyết theo Luật TNBTCNN năm 2017) kể từ ngày nhận được bản án, quyết định giải quyết bồi thường có hiệu lực pháp luật, cơ quan THADS trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại phải gửi hồ sơ đề nghị cấp kinh phí bồi thường đến cơ quan quản lý cấp trên (đối với những vụ việc đã được thụ lý, giải quyết theo Luật TNBTCNN năm 2009) và gửi đến cơ quan tài chính có thẩm quyền (đối với những vụ việc đã được thụ lý, giải quyết theo Luật TNBTCNN năm 2017). Theo đó, cơ quan THADS không ra quyết định thi hành án theo Luật THADS trong những trường hợp này.
2. Việc xử lý các khoản tiền bồi thường nhà nước đã được Bộ Tài chính cấp nhưng người được bồi thường không nhận:
Đối với những vụ việc được giải quyết theo Luật TNBTCNN năm 2009 thì căn cứ khoản 3 Điều 64 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 quy định về xử lý thu, chi ngân sách nhà nước cuối năm, đối với các khoản kinh phí bồi thường nhà nước đã cấp mà không có người nhận, trước mắt các cơ quan có liên quan hoàn trả ngân sách nhà nước để giảm thiểu việc phải theo dõi số dư kinh phí qua nhiều năm không quyết toán được. Trong thời gian tiếp theo, trường hợp người được bồi thường đến làm thủ tục nhận tiền, Bộ Tài chính sẽ bổ sung kinh phí cho cơ quan, đơn vị để chi trả cho đối tượng.
Đối với những vụ việc được giải quyết theo Luật TNBTCNN năm 2017: cơ quan THADS có trách nhiệm giải quyết bồi thường thực hiện theo đúng quy định tại khoản 6 Điều 62 Luật TNBTCNN năm 2017, cụ thể: hết thời hạn 03 năm kể từ ngày nhận được thông báo mà người yêu cầu bồi thường không nhận tiền bồi thường thì cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại làm thủ tục sung quỹ nhà nước theo quy định của pháp luật.
3. Về quy trình hướng dẫn nghiệp vụ giải quyết yêu cầu bồi thường nhà nước trong hoạt động THADS:
Cơ quan THADS có trách nhiệm giải quyết bồi thường thực hiện theo đúng quy định tại Điều 4 Thông tư số 08/2019/TT-BTP ngày 10/12/2019 của Bộ Tư pháp quy định biện pháp thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác bồi thường nhà nước, theo đó:
Trường hợp cơ quan THADS trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại cần hướng dẫn nghiệp vụ giải quyết bồi thường nhà nước, thì trước tiên đề nghị UBND cấp tỉnh (trực tiếp là Sở Tư pháp là cơ quan giúp UBND cấp tỉnh) hướng dẫn nghiệp vụ công tác bồi thường nhà nước.
Trường hợp đã được UBND cấp tỉnh (Sở Tư pháp) hướng dẫn nhưng vẫn còn khó khăn, vướng mắc, cơ quan THADS có văn bản gửi Cục Bồi thường nhà nước, Bộ Tư pháp để được hướng dẫn.
Minh Hưng