Ngày 17-6-2020, Quốc hội thông qua Luật Đầu tư (sửa đổi), Luật Đầu tư (sửa đổi) gồm 7 chương, 77 điều và 4 phụ lục kèm theo quy định về hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam và hoạt động đầu tư kinh doanh từ Việt Nam ra nước ngoài.

Luật Đầu tư (sửa đổi) đã bổ sung quy định có tính nguyên tắc về tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài, nhằm thể chế hóa quan điểm, giải pháp tại Nghị quyết số 50/NQ-TW của Bộ Chính trị về nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài, góp phần nâng cao tính minh bạch, khả thi trong áp dụng cam kết về mở cửa thị trường của Việt Nam theo các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới và hiệp định song phương về đầu tư.

Theo đó, Điều 9 Luật Đầu tư (sửa đổi) quy định, nhà đầu tư nước ngoài được áp dụng điều kiện tiếp cận thị trường như quy định đối với nhà đầu tư trong nước, trừ trường hợp các ngành, nghề trong Danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài. Danh mục này gồm 2 nhóm: nhóm ngành, nghề đầu tư nước ngoài chưa được tiếp cận thị trường và nhóm ngành, nghề đầu tư nước ngoài được tiếp cận thị trường có điều kiện.

Khoản 3, Điều 9 Luật Đầu tư (sửa đổi) quy định, điều kiện tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài quy định tại Danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài gồm: Tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ của nhà đầu tư nước ngoài trong tổ chức kinh tế; hình thức đầu tư; phạm vi hoạt động đầu tư; năng lực của nhà đầu tư; đối tác tham gia thực hiện hoạt động đầu tư; điều kiện khác theo quy định tại luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định của Chính phủ và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Đồng thời quy định Chính phủ quy định chi tiết điều này.

Việc quy định theo cách tiếp cận này sẽ giúp cải thiện môi trường đầu tư trong nước theo hướng minh bạch và tạo thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài, nhất là trong bối cảnh nước ta đang tận dụng cơ hội nhằm thu hút các nhà đầu tư nước ngoài khi các nước có xu hướng chuyển dịch đầu tư như hiện nay. Căn cứ Danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ biết chưa được làm gì và có thể đầu tư vào lĩnh vực nào để thực hiện các thủ tục đầu tư. Trên cơ sở đó khắc phục tình trạng các nhà đầu tư phải tự tìm hiểu, tự tra cứu các nội dung rất phức tạp ở các văn bản, từ các cam kết đến những điều luật thực tiễn đặt ra tại Việt Nam.

Luật Đầu tư (sửa đổi) đã hoàn thiện quy định về ngành, nghề ưu đãi đầu tư theo hướng: Khuyến khích mạnh mẽ các hoạt động nghiên cứu và phát triển; sản xuất, kinh doanh các sản phẩm hình thành từ kết quả nghiên cứu khoa học; hoạt động đổi mới, sáng tạo; sản xuất sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ tham gia chuỗi giá trị, cụm liên kết ngành. Luật đã giao Chính phủ quy định việc áp dụng thí điểm các hình thức đầu tư, loại hình tổ chức kinh tế mới và chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đối với các hình thức đầu tư, loại hình tổ chức kinh tế này. Bên cạnh đó, bổ sung cơ chế cho phép Chính phủ quyết định ưu đãi đầu tư cao hơn nhằm khuyến khích phát triển một ngành, địa bàn đặc biệt hoặc dự án đặc biệt quan trọng có tác động lớn đến kinh tế - xã hội.

Phạm Thủy