Thực hiện quy định của Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), trong những năm qua, Hội đồng phối hợp PBGDPL đã được thành lập, tổ chức hoạt động và trở thành thiết chế, nền tảng quan trọng trong việc điều phối, huy động cả hệ thống chính trị tham gia công tác PBGDPL theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được quy định.

Theo đánh giá của Bộ Tư pháp: Qua tổng kết, đánh giá kết quả 15 năm thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư, Hội đồng phối hợp PBGDPL (sau đây gọi tắt là Hội đồng) đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần nâng cao nhận thức của các cấp ủy, tổ chức đảng, các cấp, các ngành về vai trò, tầm quan trọng của công tác PBGDPL; kịp thời đưa chủ trương, chính sách pháp luật vào cuộc sống, đảm bảo quyền được thông tin pháp luật, nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật của Nhân dân, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước và tăng cường quản lý Nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế trong việc tổ chức và hoạt động của Hội đồng như: cơ chế phối hợp trong triển khai công tác PBGDPL chưa thực sự hiệu quả; một số thành viên Hội đồng chưa chưa quyết liệt trong chỉ đạo, tổ chức PBGDPL chuyên ngành…

Để khắc phục những hạn chế đó, ngày 21/6/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg quy định về thành phần và nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng phối hợp PBGDPL (sau đây gọi là Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg), có hiệu lực thi hành từ ngày 08/8/2021, thay thế các Quyết định số 27/2013/QĐ-TTg ngày 19/5/2013 và Quyết định số 42/2017/QĐ-TTg ngày 20/9/2017.

Nhiều điểm mới trong Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg

Một trong những điểm mới quan trọng của Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg là: Ở Trung ương, quy định Phó Thủ tướng Chính phủ là Chủ tịch Hội đồng phối hợp PBGDPL (trước đây là Bộ trưởng Bộ Tư pháp); quy định Bộ trưởng Bộ Tư pháp là Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng; bổ sung Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ và mời Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam làm Phó Chủ tịch Hội đồng. Với quy định mới này sẽ giúp vị trí, vai trò của Hội đồng được nâng lên một tầm cao mới. Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg còn bổ sung quy định: một số ban Đảng (Ban Dân vận Trung ương, Ban Nội chính Trung ương), Bộ Ngoại giao, Thanh tra Chính phủ tham gia Hội đồng Trung ương nhằm bảo đảm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác PBGDPL và để triển khai công tác PBGDPL toàn diện, phù hợp với bối cảnh, yêu cầu tăng cường phòng, chống tham nhũng và chú trọng PBGDPL cho người Việt Nam ở nước ngoài.

Ở địa phương, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Chủ tịch UBND cấp huyện căn cứ vào thành phần Hội đồng phối hợp PBGDPL Trung ương và yêu cầu thực tiễn của địa phương quyết định thành phần, số lượng thành viên Hội đồng phối hợp PBGDPL cấp tỉnh, cấp huyện, trong đó: đại diện lãnh đạo UBND cấp tỉnh, đại diện lãnh đạo UBND cấp huyện làm Chủ tịch Hội đồng cùng cấp. Với việc sửa đổi, bổ sung nêu trên, Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg nhằm phát huy tinh thần trách nhiệm của cả hệ thống chính trị trong công tác PBGDPL trên phạm vi toàn quốc.

Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg bổ sung các nhiệm vụ, quyền hạn mới mà Hội đồng tư vấn giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, UBND, Chủ tịch UBND cùng cấp chỉ đạo, phối hợp thực hiện, cụ thể như: Xây dựng, thực hiện các giải pháp nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác PBGDPL; Truyền thông chính sách pháp luật để tạo sự thống nhất, đồng thuận xã hội, huy động Nhân dân tham gia xây dựng, hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật hiệu quả; Triển khai công tác PBGDPL trong các lĩnh vực, địa bàn, đối tượng cần có sự phối hợp liên ngành để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước và địa phương; Thực hiện chuyển đổi số trong công tác PBGDPL. Việc thực hiện các nhiệm vụ này giúp công tác PBGDPL đi vào trọng tâm, trọng điểm hơn, việc phối hợp trong công tác PBGDPL chặt chẽ và hiệu quả hơn, hình thức PBGDPL cũng đa dạng, phong phú hơn.

Ngoài ra, để đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, chỉ đạo công tác PBGDPL một cách toàn diện, hiệu quả, Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg còn quy định bổ sung chế độ làm việc và thông tin, báo cáo của Hội đồng; sửa đổi, bổ sung quy định về kinh phí hoạt động của Hội đồng, Tổ Thư ký cho phù hợp với tình hình thực tiễn triển khai công tác PBGDPL của Hội đồng các cấp…

Ngành Tư pháp giữ vai trò quan trọng đưa Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg đi vào cuộc sống

Trong thời gian tới, để đưa Quyết định này sớm đi vào cuộc sống, Ngành Tư pháp với vai trò là Cơ quan thường trực của Hội đồng phối hợp PBGDPL cần quan tâm thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như: Tăng cường truyền thông về mục đích, ý nghĩa và nội dung cơ bản của Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg nhằm nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chính quyền về vai trò của Hội đồng phối hợp PBGDPL các cấp trong công tác PBDPL; các thành viên Hội đồng tham mưu, đề xuất Chủ tịch Hội đồng và Hội đồng những giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm về PBGDPL về lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý và đẩy mạnh công tác phối hợp với các thành viên Hội đồng để tổ chức thực hiện; giúp Thủ trưởng cơ quan, tổ chức chỉ đạo, hướng dẫn triển khai công tác PBGDPL thuộc phạm vi quản lý; chú trọng nhiệm vụ chuyển đổi số công tác PBGDPL trong ngành, lĩnh vực phụ trách; rà soát quy định về kinh phí cho hoạt động của Hội đồng; quan tâm bố trí kinh phí, nguồn lực, cơ sở vật chất bảo đảm thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ của Hội đồng.

Thành phố Hải Phòng tích cực triển khai Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg

Năm 2021 là mốc thời gian tổng kết nhiều chương trình, Đề án PBGDPL giai đoạn 5 năm (2017-2021) theo Quyết định số 705/QĐ-TTg ngày 25/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ, như: Tăng cường PBGDPL cho cán bộ, Nhân dân vùng biên giới, hải đảo; Nâng cao chất lượng công tác PBGDPL trong nhà trường; Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người lao động và người sử dụng lao động trong các loại hình doanh nghiệp; Tăng cường công tác PBGDPL tại một số địa bàn trọng điểm về vi phạm pháp luật; Xã hội hóa công tác PBGDPL và trợ giúp pháp lý; Đổi mới, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác PBGDPL; Đẩy mạnh PBGDPL phục vụ hoạt động khởi nghiệp, nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế; Tăng cường PBGDPL cho người đang chấp hành hình phạt tù; người bị áp dụng biện pháp tư pháp hoặc các biện pháp xử lý hành chính, người mới ra tù tái hòa nhập cộng đồng, thanh thiếu niên vi phạm pháp luật, lang thang cơ nhỡ... Hội đồng Phối hợp PBGDPL thành phố giữ vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo tổng kết các Đề án nêu trên, từ đó nhân rộng những mô hình hay, cách làm mới, hiệu quả; đồng thời cũng phát hiện những khó khăn, bất cập để kịp thời tháo gỡ.

Hiện nay, thành viên Hội đồng phối hợp PBGDPL có 38 thành viên, Ban Thư ký có 13 thành viên luôn tích cực tham mưu, triển khai toàn diện công tác PBGDPL trên địa bàn thành phố.

Để triển khai Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg, ngày 16/7/2021, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng đã có văn bản số 4755/UBND-NC2 giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ban, ngành, đoàn thể thành phố; đồng thời chỉ đạo, hướng dẫn UBND các quận, huyện căn cứ điều kiện thực tiễn của địa phương kiện toàn thành viên Hội đồng để đảm bảo linh hoạt, phù hợp; quan tâm, bố trí nguồn lực, cơ sở vật chất để phục vụ triển khai hiệu quả các nhiệm vụ của Hội đồng…

 Việc triển khai thực hiện Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg không chỉ nhằm giải quyết các vướng mắc, bất cập còn tồn tại trong thực tiễn hoạt động của Hội đồng phối hợp PBGDPL mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL, đáp ứng yêu cầu đặt ra trong tình hình mới.

Phạm Liên