Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đang dự thảo Thông tư hướng dẫn việc xếp hạng cơ sở cai nghiện ma túy công lập. Dự thảo đang được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ để nghị các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước nghiên cứu, đóng góp ý kiến. Theo đó, dự thảo về tiêu chí xếp hạng cơ sở cai nghiện ma túy công lập như sau:
1. Nhóm tiêu chí I về quy mô tổ chức, khối lượng công việc và độ phức tạp về quản lý đối tượng gồm:
- Quy mô tổ chức quản lý đối tượng:
+ Cơ sở quản lý người cai nghiện bắt buộc;
+ Cơ sở quản lý người cai nghiện ma túy tự nguyện;
+ Cơ sở cai nghiện ma túy đa chức năng, bao gồm các hoạt động: Tổ chức cai nghiện ma túy cho người bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc theo Luật Xử lý vi phạm hành chính, người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị áp dụng biện pháp cai nghiện ma túy bắt buộc theo Luật Phòng, chống ma túy; Quản lý người nghiện ma túy đang trong thời gian lập hồ sơ đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính và Luật Phòng, chống ma túy; Cung cấp các dịch vụ cai nghiện ma túy đối với người cai nghiện ma túy tự nguyện; Thực hiện việc xác định tình trạng nghiện ma túy (sau đây gọi chung là đối tượng) tại cơ sở cai nghiện.
- Thực hiện tiếp nhận phân loại, điều trị cắt cơn, giải độc, điều trị rối loạn tâm thần, điều trị các bệnh lý khác
+ Thực hiện các thủ tục tiếp nhận người cai nghiện theo nội quy, quy chế của cơ sở cai nghiện ma túy, thu thập thông tin cá nhân của người nghiện ma túy để tư vấn xây dựng kế hoạch cai nghiện, gồm: độ tuổi, giới tính, tình trạng sức khỏe, loại ma túy sử dụng, mức độ sử dụng, trình độ học vấn, nghề nghiệp và các vấn đề khác về bản thân, gia đình người nghiện ma túy;
+ Thông tin về phương pháp cai nghiện, chương trình cai nghiện; tư vấn, giải đáp các thắc mắc cho người nghiện ma túy; Phân loại đối tượng và tư vấn xây dựng kế hoạch cai nghiện ma túy.
+ Khám, xây dựng bệnh án đối với người cai nghiện; chú ý các dấu hiệu rối loạn tâm thần, bệnh cơ hội; xác định loại ma túy, liều lượng ma túy người nghiện sử dụng để xây dựng phác đồ điều trị cắt cơn, giải độc theo hướng dẫn của Bộ Y tế;
+ Tư vấn tâm lý đối với người nghiện trước khi điều trị cắt cơn, giải độc; thực hiện phác đồ điều trị theo các quy định, hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế. Kết hợp sử dụng thuốc với các biện pháp tâm lý và các biện pháp vật lý trị liệu phục hồi chức năng; kết hợp điều trị cắt cơn, giải độc với điều trị rối loạn tâm thần và các bệnh cơ hội khác.
- Giáo dục, tư vấn phục hồi hành vi, nhân cách bao gồm các hoạt động:
+ Tổ chức dạy văn hóa, học tập các chuyên đề: giáo dục công dân, sức khỏe và cộng đồng, pháp luật, đạo đức, truyền thống dân tộc và chuyên đề phù hợp khác với số lượng, trình độ học vấn người cai nghiện;
+ Tổ chức các hoạt động trị liệu tâm lý nhằm điều trị các rối loạn tâm thần, nâng cao kỹ năng sống, giá trị sống, tư duy tích cực, kỹ năng tự quản lý bản thân cho người cai nghiện;
+ Kết hợp việc học tập, trị liệu với việc tư vấn, khuyến khích người cai nghiện tham gia các hoạt động lao động sinh hoạt hàng ngày tại cơ sở để tạo ý thức, thói quen tốt trong sinh hoạt;
+ Tổ chức thực hiện các hoạt động văn hóa, thể thao, các chương trình sinh hoạt tập thể, trò chơi vận động cho người cai nghiện.
- Lao động trị liệu, học nghề bao gồm các hoạt động:
+ Tổ chức các hoạt động lao động trị liệu nhằm giúp người cai nghiện cải thiện về sức khỏe thể chất, tâm trí, tăng cường ý thức tổ chức, kỷ luật trong lao động, nâng cao tinh thần tự lập và giúp người cai nghiện nhận thức được giá trị của lao động;
+ Căn cứ vào số lượng, sức khỏe, độ tuổi, giới tính, trình độ, thời gian, nguyện vọng của người cai nghiện để tổ chức các hoạt động hướng nghiệp, dạy nghề phù hợp với điều kiện thực tế tại cơ sở theo Luật Giáo dục nghề nghiệp.
- Phối hợp với các cơ quan liên quan, hỗ trợ Cơ sở cai nghiện quản lý đối tượng, bao gồm:
+ Cơ quan y tế: phối hợp thường xuyên với cơ sở y tế địa phương về chuyên môn, nghiệp vụ đảm bảo các hoạt động hỗ trợ chữa bệnh, điều trị, cấp cứu, vệ sinh phòng dịch để nâng cao hiệu quả chữa trị, cai nghiện, phục hồi tại Cơ sở cai nghiện;
+ Chính quyền địa phương: phối hợp với cơ quan công an, đơn vị bộ đội (nếu có) và chính quyền địa phương, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, phòng cháy, chữa cháy, chống thẩm lậu ma tuý, trốn chạy của đối tượng và các vấn đề khác liên quan;
+ Các đoàn thể của địa phương: phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên,… quản lý, giáo dục đối tượng trong Cơ sở cai nghiện và tại cộng đồng;
+ Các cơ quan khác: ngoài việc phối hợp với cơ quan, tổ chức đã nêu trên, Cơ sở cai nghiện còn phối hợp với các cơ quan chức năng, tổ chức kinh tế,… thực hiện các đề án bảo vệ môi trường, tạo môi trường học tập, thu hút nhiều dự án hỗ trợ đào tạo nghề, tạo việc làm,… cho đối tượng.
2. Nhóm tiêu chí II về cơ cấu và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của viên chức và người lao động gồm:
- Viên chức lãnh đạo, quản lý có trình độ đại học trở lên trên tổng số cán bộ lãnh đạo, quản lý từ Ban giám đốc đến các phòng, đơn vị trong cơ cấu tổ chức bộ máy Cơ sở cai nghiện.
- Viên chức, người lao động có trình độ đào tạo từ trung cấp trở lên và chuyên môn theo chức danh nghề nghiệp chuyên ngành phù hợp với vị trí việc làm đang được phân công trên tổng số viên chức, người lao động (trừ viên chức lãnh đạo, quản lý).
3. Nhóm tiêu chí III về hạ tầng cơ sở vật chất kỹ thuật và trang thiết bị công nghệ, phương tiện làm việc gồm:
- Khả năng tiếp nhận đối tượng theo thiết kế.
- Cơ sở vật chất đầu tư:
+ Diện tích đất quản lý: bao gồm tổng diện tích đất được cơ quan có thẩm quyền giao sử dụng (kể cả diện tích đã sử dụng và chưa sử dụng).
+ Diện tích nhà, xưởng: bao gồm diện tích xây dựng có mái che như nhà làm việc; nhà ở cho đối tượng; câu lạc bộ, thư viện; phòng học văn hoá, giáo dục; xưởng sản xuất;… được tính theo diện tích xây dựng (nếu là nhà cao tầng thì tính tổng diện tích các tầng).
+ Diện tích các công trình khác: bao gồm các công trình xây dựng không có mái che như sân chơi, bồn hoa, bể nước ngoài trời…
- Giá trị tài sản cố định hiện có:
+ Giá trị tài sản còn lại: tổng giá trị hiện tại của các hạng mục xây dựng cơ bản như nhà, xưởng, hệ thống điện, nước…
+ Trang thiết bị phục vụ quy trình cai nghiện bao gồm: Trang thiết bị thực hiện các hoạt động tiếp nhận, phân loại người cai nghiện; Trang thiết bị y tế thực hiện các hoạt động điều trị cắt cơn, giải độc, điều trị rối loạn tâm thần, điều trị các bệnh lý khác; Trang thiết bị thực hiện hoạt động giáo dục, tư vấn phục hồi hành vi, nhân cách; Thiết bị phục hồi sức khỏe; Trang thiết bị thực hiện hoạt động lao động trị liệu, học nghề; Trang thiết bị thực hiện hoạt động hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng: tổng giá trị hiện có về các trang thiết bị trên.
+ Trang thiết bị phục vụ cho sinh hoạt của người cai nghiện bao gồm: Trang thiết bị phục vụ phòng ở của người cai nghiện; Trang thiết bị phục vụ phòng ăn tập thể: tổng giá trị hiện có của các trang thiết bị phục vụ sinh hoạt của người cai nghiện.
+ Trang thiết bị phục vụ cho việc bảo vệ, quản lý người cai nghiện: Tổng giá trị hiện có của các trang thiết bị phục vụ cho việc bảo vệ, quản lý người cai nghiện.
4. Nhóm tiêu chí IV về hiệu quả sử dụng các nguồn lực, kết quả hoạt động có thu và mức độ đáp ứng nhu cầu phục vụ quản lý nhà nước và cung cấp sản phẩm, dịch vụ công; phát huy vai trò tác dụng thực tế là các tiêu chí đánh giá kết quả và hiệu quả hoạt động trong quá trình quản lý tại Cơ sở cai nghiện gồm:
- Số lượt đối tượng được tiếp nhận trong một năm: tính cả số đối tượng tự nguyện (nếu có).
- Tỷ lệ đối tượng thường xuyên tính trên khả năng tiếp nhận: bằng số đối tượng có mặt thường xuyên bình quân trong năm hoặc lấy số đối tượng bình quân có mặt vào thời điểm giữa năm với số có mặt cuối năm chia cho tiêu chí a nhóm tiêu chí III.
- Đối tượng được tư vấn, điều trị cai nghiện, phục hồi sức khoẻ: bao gồm số đối tượng được chữa trị, cai nghiện, phục hồi sức khoẻ trong năm.
- Tỷ lệ đối tượng được dạy nghề, lao động trị liệu tính trên số lượt đối tượng tiếp nhận: bằng số đối tượng được dạy nghề, lao động trị liệu chia cho tiêu chí a nhóm tiêu chí IV.
- Kết quả lao động, lao động trị liệu, liên doanh liên kết: là tổng doanh thu từ bán sản phẩm, dịch vụ, trừ các khoản chi phí (nguyên vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, khấu hao tài sản cố định, vận chuyển, dịch vụ).
Phạm Việt