Từ đầu năm 2025 tới nay, tình hình cháy, nổ trên địa bàn toàn quốc nói chung và thành phố Hải Phòng nói riêng có chiều hướng gia tăng, diễn biến hết sức phức tạp, để lại những hậu quả nặng nề.

Theo Thông cáo báo chí của Cục cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC & CNCH): Riêng trong tháng 01/2025, toàn quốc xảy ra 375 vụ cháy. Tại thành phố Hải Phòng, từ đầu năm 2025 đến nay đã xảy ra 68 vụ cháy, trong đó có thể kể đến một số vụ cháy như: Trong đêm ngày 28/1, ngay trước thời điểm trước giao thừa Tết nguyên đán Ất Tỵ năm 2025, một vụ cháy rừng xảy ra tại khu đồi thuộc xã An Tiến, huyện An Lão; Cùng thời điểm này, tại thị trấn Cát Bà, huyện Cát Hải xảy ra vụ cháy gần khu vực dân cư. Tiếp đó, hồi 23 giờ 40 ngày 29/01/2025 (ngày mùng 1 Tết), xảy ra vụ cháy tại nhà hàng hải sản Quang Minh tại số 26 Trần Hưng Đạo, phường Hoàng Văn Thụ, quận Hồng Bàng; Đến ngày 06/02/2025, vụ cháy nhà dân tại tổ dân phố Hoàng Lâu, phường Hồng Phong, quận An Dương, TP Hải Phòng (phía sau KCN Tràng Duệ)... Các vụ cháy xảy ra tại thành phố Hải Phòng từ đầu năm 2025 tới nay không gây thiệt hại về người nhưng thiệt hại nặng nề về tài sản.

Theo kết luận của cơ quan chức năng, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các vụ cháy, nổ là do sự thiếu cảnh giác, ý thức chủ quan của người dân trong công tác phòng, chống cháy, nổ. Đặc biệt, những vụ cháy thường xảy ra tại các khu vực đông dân cư, các khu nhà cho thuê trọ, khu vực chợ, các nhà hàng, quán Karaoke các cơ sở kinh doanh với nhu cầu sử dụng điện, chất đốt cao dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ do chập điện và chất đốt là rất lớn. Trong đó, cháy, nổ do chập điện, sử dụng gas, chất đốt không an toàn, thiếu thiết bị an toàn phòng cháy chữa cháy được coi là những nguyên nhân hàng đầu.

* Cần những giải pháp quyết liệt, đồng bộ về công tác phòng cháy chữa cháy

Theo Báo cáo của Công an thành phố, đến nay, thành phố Hải Phòng đã xây dựng được 1.342 “Tổ liên gia an toàn PCCC”, 3.462 “Điểm chữa cháy công cộng”, 276 “Tổ dân phố an toàn phòng cháy chữa cháy”, 597 “Thôn an toàn phòng cháy chữa cháy”; đã thành lập đội dân phòng ở các thôn, tổ dân phố gồm 1.758 đội với 17.781 đội viên, trong đó, 100% thành viên lực lượng dân phòng được cấp giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ PCCC&CNCH, được bồi dưỡng kiến thức pháp luật hàng năm. Cùng với Công an các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hồ Chí Minh và Nam Định, Công an thành phố Hải Phòng tiếp tục duy trì triển khai có hiệu quả Trung tâm trải nghiệm cộng đồng về công tác PCCC&CNCH và nhân rộng tại các địa phương khác. Lực lượng chức năng kiên quyết xử lý các cơ sở không bảo đảm yêu cầu về phòng cháy chữa cháy; tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm minh đối với các tập thể, cá nhân trong công tác quản lý nhà nước về PCCC&CNCH đối với các cơ sở để xảy ra cháy.

Chuẩn bị chuyển sang mùa hè với đặc trưng khí hậu là thời tiết nắng nóng, độ ẩm thấp, vật liệu khô nỏ, dễ cháy cộng với nhu cầu sử dụng điện của người dân tăng cao luôn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy, nổ. Để nâng cao hiệu quả công tác phòng cháy chữa cháy cần có sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị và xác định đó là nhiệm vụ của tất cả các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị và bản thân mỗi người dân, cụ thể:

Đối với các cấp, các ngành, các đơn vị, cơ sở: Cần tổ chức tốt hoạt động phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ tại chỗ, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và kiến thức phòng cháy chữa cháy cũng như nội quy, quy định về phòng cháy chữa cháy trong sản xuất, kinh doanh đến cán bộ, công chức, viên chức, các hộ kinh doanh và khách hàng; cơ quan chức năng định kỳ và đột xuất tổ chức kiểm tra an toàn phòng cháy chữa cháy để kịp thời phát hiện và trên cơ sở đó có thể khắc phục triệt để các nguy cơ gây cháy, nổ; xây dựng, củng cố hoạt động của lực lượng phòng cháy chữa cháy tại chỗ, trang bị phương tiện, huấn luyện nghiệp vụ để lực lượng này có khả năng phát hiện, báo cháy và dập tắt đám cháy ngay từ khi mới phát sinh; chuẩn bị phương án thoát nạn cho người và tài sản khi có đám cháy xảy ra; tăng cường tuần tra, canh gác 24/24 giờ tại cơ sở và khu dân cư, đặc biệt là vào thời điểm ngoài giờ hành chính, ban đêm hay các ngày lễ, ngày nghỉ để kịp thời phát hiện và dập tắt cháy ngay từ khi mới phát sinh.

Đối với các hộ gia đình: Cần bảo đảm và duy trì các điều kiện an toàn về phòng cháy chữa cháy để loại trừ và giảm đến mức thấp nhất nguy cơ cháy, nổ; tự trang bị phương tiện phòng cháy chữa cháy tại chỗ như bình chữa cháy xách tay, mặt nạ phòng độc, thang dây… và biết cách sử dụng thành thạo các phương tiện này; chuẩn bị các phương án thoát nạn và hướng dẫn cho các thành viên trong gia đình cùng biết; cẩn trọng khi sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, trong việc thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã; sử dụng các thiết bị sinh nhiệt như bàn là, bếp điện, thiết bị sưởi ấm… một cách cẩn trọng, đúng nguyên tắc. Không để các vật liệu dễ cháy gần nguồn lửa, nguồn nhiệt; kiểm tra nơi đun nấu, tắt các thiết bị điện không cần thiết trước khi rời khỏi nhà và trước khi đi ngủ.

Không dự trữ xăng dầu, khí đốt, khí dễ cháy nổ và các chất lỏng dễ cháy ở trong nhà ở; Không để đồ vật làm cản trở đường, lối cửa thoát nạn; Không lắp lồng sắt, lưới sắt ở lan can nhà có tầng. Trường hợp đã lắp thì dỡ bỏ hoặc phải có cửa thoát hiểm, chìa khóa cần để ở vị trí dễ thấy, dễ lấy, thống nhất các thành viên trong gia đình cùng biết. Chuẩn bị sẵn thang, thang dây để thoát nạn khi có đám cháy xảy ra. Hạn chế sử dụng gỗ, tấm nhựa, mút xốp… để ốp tường, trần, vách ngăn nhằm hạn chế đám cháy lan. Khi để ôtô, xe máy hay các vật dụng có chứa xăng, dầu (như máy phát điện), chất lỏng, đồ dùng, hàng hóa dễ cháy trong khu vực nhà ở phải để cách xa bếp đun nấu, nguồn sinh nhiệt…

Khi xảy ra đám cháy, cần nhanh chóng báo động cho mọi người xung quanh cùng biết; ngắt nguồn điện; sử dụng phương tiện chữa cháy ban đầu đồng thời gọi ngay cho lực lượng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (số điện thoại 114) và tích cực tổ chức chữa cháy, cứu người bị nạn...

Đối với các khu dân cư: Cán bộ chính quyền cơ sở cần nghiên cứu, tìm hiểu để nắm nhiệm vụ, trách nhiệm đối với công tác phòng cháy chữa cháy; tổ chức thành lập và vận động quần chúng nhân dân tham gia đội dân phòng và xây dựng các phương án chữa cháy tại các khu dân cư; tổ chức cho đội dân phòng tham gia thực tập giải quyết các tình huống giả định cháy; xây dựng cơ chế phối hợp với các lực lượng, các cơ quan, đơn vị để phục vụ công tác chữa cháy như: giải quyết các tình huống cắt điện, cấp nước chữa cháy, cứu thương, giải tỏa ách tắc giao thông... Đối với các khu vực có nguồn nước tự nhiên, cần xây dựng các bể lấy nước để phục vụ công tác phòng cháy chữa cháy ở khu dân cư...

Đối với lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở: Ngoài việc tăng cường tuyên truyền kiến thức, kỹ năng để nâng cao nhận thức của người dân về phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ còn phải thường xuyên kiểm tra để phát hiện và khắc phục kịp thời các nguy cơ gây cháy, nổ; tăng cường tuần tra, canh gác và hỗ trợ lực lượng dân phòng, cơ quan chức năng trong công tác chữa cháy, thực tập phương án chữa cháy...

Những vụ cháy, nổ khi xảy ra thường để lại những hiệu quả nghiêm trọng, nặng nề không chỉ đối với cá nhân, gia đình mà còn ảnh hưởng tới xã hội. Bởi vậy, để hoạt động PCCC & CNCH đạt hiệu quả cao, cần thực hiện các giải pháp nêu trên một cách quyết liệt và đồng bộ. Đồng thời, cần phải xác định: Trong hoạt động phòng cháy chữa cháy, lấy phòng ngừa là chính; tích cực và chủ động phòng ngừa để hạn chế đến mức thấp nhất các vụ cháy xảy ra. Bản thân mỗi người, cần tự nâng cao ý thức phòng, chống cháy, nổ cũng như có sự hiểu biết về các phương pháp PCCC để luôn ở “thế” chủ động, trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn có thể bình tĩnh xử lý, đảm bảo an toàn cho chính bản thân cũng như những người xung quanh, hướng tới một cuộc sống bình yên và hạnh phúc.

Phạm Thị Liên - Trường Chính trị Tô Hiệu Hải Phòng