Ngày 18/10/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1739/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở của lực lượng công an nhân dân giai đoạn 2021-2027”.
Mục tiêu chung của Quyết định số 1739/QĐ-TTg:
Tạo chuyển biến mạnh mẽ, tích cực trong nhận thức, ý thức chấp hành, học tập, tìm hiểu pháp luật của quần chúng nhân dân tại các địa bàn cơ sở; nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của công tác PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở của lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân và cả hệ thống chính trị các cấp; đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp thực hiện công tác PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở, góp phần tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa và nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội phạm, tái phạm tội và các hành vi vi phạm pháp luật khác do thiếu hiểu biết pháp luật.
Mục tiêu cụ thể của Quyết định số 1739/QĐ-TTg:
- Phấn đấu 100% quy định của pháp luật về an ninh, trật tự liên quan trực tiếp đến quyền, nghĩa vụ của công dân như: các quy định pháp luật về hình sự; dân sự; thi hành án; xử lý vi phạm hành chính; cư trú; đăng ký, quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; phòng cháy, chữa cháy; bảo đảm trật tự, an toàn giao thông; phòng, chống ma túy và tệ nạn xã hội... được thông tin kịp thời đến quần chúng nhân dân bằng hình thức phù hợp (trừ những quy định thuộc bí mật nhà nước), đưa pháp luật về an ninh, trật tự vào cuộc sống, nâng cao hiệu quả công tác vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở.
- Bảo đảm từ 90% đến 100% đối tượng đặc thù ở cơ sở thuộc phạm vi quản lý, giáo dục của lực lượng Công an nhân dân được phổ biến các quy định pháp luật có liên quan đến quá trình giáo dục, cải tạo, quản lý đối tượng.
- Hằng năm, Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải tiến hành lựa chọn, xây dựng ít nhất 01 mô hình PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở, tập trung vào những điểm nghẽn lớn, những hạn chế, vướng mắc, bất cập để ưu tiên nguồn lực triển khai thực hiện.
- Định kỳ hằng năm tổ chức tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng PBGDPL và các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành có liên quan đến an ninh, trật tự cho chủ thể thực hiện Đề án. Phấn đấu 80% đội ngũ cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân thực hiện công tác PBGDPL tại cơ sở được tập huấn, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng tuyên truyền, PBGDPL đáp ứng yêu cầu công tác công an trong tình hình mới.
- Xây dựng và duy trì quan hệ phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng Công an nhân dân ở cơ sở với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong triển khai thực hiện công tác PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở.
- Khuyến khích, huy động các đoàn thể, nhà trường, gia đình, tổ chức, cá nhân, người có uy tín trong cộng đồng, tổ chức tư vấn pháp luật, cung cấp dịch vụ pháp lý, cơ sở đào tạo, nghiên cứu chuyên ngành luật tham gia tích cực, thường xuyên phổ biến, giáo dục pháp luật tại cơ sở.
- Đẩy mạnh xã hội hoá công tác PBGDPL, huy động các nguồn kinh phí hỗ trợ tự nguyện từ các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật, vừa phục vụ công tác PBGDPL tại cơ sở, vừa bảo đảm yêu cầu công tác vận động quần chúng của lực lượng Công an nhân dân.
- Có chính sách hỗ trợ phù hợp đối với cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân thực hiện công tác PBGDPL nói chung và triển khai thực hiện nhiệm vụ của Đề án nói riêng.
- Phấn đấu 90% Công an xã, phường, thị trấn ứng dụng công nghệ thông tin trong PBGDPL bằng các hình thức phù hợp với yêu cầu công tác công an trên địa bàn và theo quy định của pháp luật.
Phạm vi thực hiện Quyết định số 1739/QĐ-TTg:
Đề án được triển khai thực hiện từ năm 2021 đến hết năm 2027 tại thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, tổ dân phố, khu phố, khối phố và cộng đồng dân cư khác, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục đóng tại xã, phường, thị trấn, cơ sở sản xuất tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trên cả nước, các trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng do Bộ Công an quản lý (gọi tắt là địa bàn cơ sở). Trong đó, ưu tiên thực hiện tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng có đồng bào dân tộc thiểu số, địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh, trật tự.
Đối tượng thực hiện Quyết định số 1739/QĐ-TTg:
- Chủ thể thực hiện công tác PBGDPL thuộc phạm vi của Đề án là lãnh đạo cơ quan Công an các cấp; cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân được phân công thực hiện công tác PBGDPL, công tác bảo đảm an ninh, trật tự, công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tại các địa bàn cơ sở và Công an xã, phường, thị trấn.
- Đối tượng được PBGDPL của Đề án là quần chúng nhân dân; các đối tượng đặc thù thuộc phạm vi quản lý của lực lượng Công an nhân dân; các cơ quan, tổ chức, ban, ngành, đoàn thể, các doanh nghiệp tại địa bàn cơ sở.
Nhiệm vụ và giải pháp thực hiện Quyết định số 1739/QĐ-TTg
Có 12 nhóm nhiệm vụ và giải pháp thực hiện Quyết định số 1739/QĐ-TTg bao gồm:
1. Nâng cao nhận thức, phát huy vai trò, trách nhiệm của lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ Công an các cấp trong PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở
- Tổ chức quán triệt, triển khai sâu rộng các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của Bộ Công an về PBGDPL và vận động quần chúng bằng các hình thức phù hợp đến Công an các đơn vị, địa phương, trong đó nhấn mạnh việc gắn công tác PBGDPL với công tác vận động quần chúng nhân dân tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của Nhân dân, coi đây là một công tác cơ bản, chiến lược của lực lượng Công an nhân dân, một biện pháp phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật quan trọng.
- Củng cố, kiện toàn Hội đồng phối hợp PBGDPL Công an các cấp theo quy định tại Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg ngày 21/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về thành phần và nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng phối hợp PBGDPL; nâng cao hiệu quả tham mưu, hướng dẫn, tổ chức thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại Công an các đơn vị, địa phương.
- Cấp ủy, lãnh đạo Công an các cấp thường xuyên quan tâm chỉ đạo, đôn đốc việc thực hiện công tác PBGDPL của đơn vị, địa phương mình; phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác PBGDPL.
- Thường xuyên đánh giá, kiểm tra hiệu quả, chất lượng công tác PBGDPL, công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của đơn vị, địa phương, coi đây là một nội dung quan trọng trong kiểm điểm, đánh giá công tác của đơn vị, địa phương; kịp thời khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc và có biện pháp chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế trong công tác này.
2. Hoàn thiện chính sách, pháp luật có liên quan đến công tác PBGDPL và công tác vận động quần chúng thuộc phạm vi của Đề án
Tổ chức rà soát các quy định pháp luật liên quan đến công tác PBGDPL, vận động quần chúng tại cơ sở để tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật cho phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL, vận động quần chúng nói chung và việc triển khai thực hiện Đề án nói riêng.
3. Tổ chức điều tra, khảo sát, đánh giá nhu cầu thông tin về pháp luật của từng nhóm đối tượng, địa bàn, lĩnh vực tại các thời điểm khác nhau
Công an các đơn vị, địa phương có trách nhiệm điều tra, khảo sát tình hình công tác PBGDPL trong phạm vi quản lý của mình và các đặc điểm, tình hình khác có liên quan, từ đó xác định nhu cầu thông tin pháp luật của đối tượng, địa bàn, lĩnh vực được phân công quản lý để xác định nội dung, hình thức PBGDPL phù hợp và lựa chọn các địa bàn, lĩnh vực, nhóm đối tượng trọng tâm, trọng điểm hoặc còn tồn tại điểm nghẽn lớn để ưu tiên thực hiện, tạo bước đột phá trong công tác PBGDPL, qua đó nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của quần chúng nhân dân tại địa bàn cơ sở.
4. Tổ chức triển khai công tác PBGDPL toàn diện, rộng khắp đến mọi đối tượng, địa bàn, lĩnh vực, có trọng tâm, trọng điểm
Đẩy mạnh công tác PBGDPL hướng về cơ sở, phát huy vai trò chủ trì của Công an xã, phường, thị trấn và tổ chức pháp chế Công an các cấp; gắn công tác PBGDPL ở cơ sở với vận động quần chúng nhân dân tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, tổ chức thực thi, tuân thủ pháp luật về an ninh, trật tự và xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
Ưu tiên nguồn lực phục vụ công tác PBGDPL cho các nhóm đối tượng đặc thù, yếu thế, dân tộc thiểu số, các địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, ven biển, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh, trật tự; các vấn đề pháp luật cấp bách cần được phổ biến, quán triệt ngay theo yêu cầu của người dân hoặc yêu cầu công tác công an.
5. Đổi mới nội dung, hình thức PBGDPL của lực lượng Công an nhân dân
Đổi mới nội dung, hình thức PBGDPL của lực lượng Công an nhân dân ở cơ sở theo hướng lấy người dân làm trung tâm và phù hợp với đặc điểm, tính chất của từng nhóm đối tượng, địa bàn, lĩnh vực, thích ứng với các tình huống đặc biệt phát sinh trong thực tế nhằm trang bị kiến thức pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho quần chúng nhân dân.
6. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng trong công tác PBGDPL
Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện Đề án, tập trung PBGDPL trên Cổng thông tin điện tử Bộ Công an, cổng/trang thông tin điện tử của Công an các đơn vị, địa phương, mạng xã hội và các ứng dụng trên thiết bị di động; tổ chức thi tìm hiểu pháp luật, tập huấn pháp luật trực tuyến; tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được trong thực hiện Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác PBGDPL giai đoạn 2019 - 2021” trong Công an nhân dân. Chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin để khai thác, tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin pháp luật trên môi trường mạng bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, an toàn.
7. Xây dựng và nhân rộng các mô hình điểm về PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật, hướng hoạt động PBGDPL về cơ sở
Lựa chọn một số địa bàn đặc thù, trọng điểm, phức tạp về an ninh, trật tự có những vướng mắc, bất cập về PBGDPL làm ảnh hưởng đến công tác vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật để xây dựng mô hình điểm; tổ chức đánh giá hiệu quả của các mô hình và triển khai, nhân rộng những mô hình mang lại hiệu quả thiết thực. Đồng thời, tiếp tục thực hiện các mô hình đã và đang đạt hiệu quả cao trong thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở địa bàn cơ sở, khu dân cư, trường học, gia đình, dòng họ.
8. Tăng cường công tác phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong triển khai các hoạt động PBGDPL của Đề án
- Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phân công tổ chức, cá nhân có liên quan tích cực phối hợp với lực lượng Công an nhân dân trong triển khai thực hiện công tác PBGDPL ở cơ sở thuộc phạm vi Đề án.
- Công an các đơn vị, địa phương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, ban ngành, đoàn thể, tổ chức có liên quan xây dựng quy chế phối hợp về PBGDPL tại cơ sở, trong đó phân công, thống nhất nhiệm vụ trong tổ chức thực hiện Đề án, xác định cụ thể lực lượng chủ trì thực hiện và các lực lượng phối hợp, cơ chế phối hợp để huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tránh trùng dẫm, bảo đảm các quan hệ phối hợp được duy trì và đi vào nề nếp.
- Huy động các nguồn lực xã hội tham gia thực hiện Đề án
9. Bảo đảm các nguồn lực đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của công tác PBGDPL
- Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện công tác PBGDPL của Đề án
Công an các đơn vị, địa phương quan tâm kiện toàn, nâng cao chất lượng đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật ở cơ sở đủ về số lượng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực chuyên môn sâu, am hiểu pháp luật, kỹ năng, nghiệp vụ PBGDPL. Đồng thời, tiến hành rà soát, đánh giá đội ngũ cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân thực hiện công tác PBGDPL, từ đó có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phù hợp về kiến thức pháp luật, kỹ năng tuyên truyền, PBGDPL. Đối với đội ngũ cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân trực tiếp quản lý địa bàn cơ sở cũng cần có biện pháp phù hợp để nâng cao năng lực, trình độ nghiệp vụ vận động quần chúng, kỹ năng PBGDPL nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ PBGDPL qua công tác chuyên môn và công tác vận động quần chúng.
Thường xuyên cung cấp thông tin, tài liệu pháp luật, kiến thức về nghiệp vụ vận động quần chúng cho cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân thực hiện công tác PBGDPL tại cơ sở.
Tổ chức Hội thi báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật giỏi cho lực lượng Công an cơ sở làm nhiệm vụ tuyên truyền, PBGDPL để khuyến khích, động viên cán bộ, chiến sĩ tham gia PBGDPL, đồng thời tạo điều kiện để trao đổi, học tập kinh nghiệm về tuyên truyền, PBGDPL giữa Công an các đơn vị, địa phương.
- Tổ chức biên soạn tài liệu phục vụ công tác PBGDPL thuộc phạm vi Đề án.
10. Lồng ghép các hoạt động triển khai thực hiện Đề án với các chương trình, đề án có liên quan (các chương trình về phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; PBGDPL) mà lực lượng Công an nhân dân và các ban, ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương đang thực hiện để tránh trùng dẫm, bảo đảm thống nhất, tiết kiệm nguồn lực và đạt hiệu quả cao.
11. Chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện công tác PBGDPL gắn với vận động quần chúng chấp hành pháp luật khi xảy ra tình huống phức tạp về an ninh, trật tự ở cơ sở
Công an các đơn vị, địa phương chủ động, kịp thời nắm bắt diễn biến, tình hình vụ việc; nghiên cứu, đánh giá bước đầu hậu quả, tác hại và thăm dò dư luận xã hội đối với vụ việc để có cơ sở xác định nội dung, mục đích, đối tượng, phạm vi tuyên truyền phù hợp. Cần sử dụng đa dạng các hình thức thông tin, tuyên truyền định hướng dư luận xã hội; truyền tải đến đông đảo quần chúng nhân dân trong và ngoài nước về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến vụ việc, làm Nhân dân hiểu, tin tưởng, đồng thuận, ủng hộ cấp ủy, chính quyền các cấp và cơ quan chức năng trong quá trình làm sáng tỏ, kết luận, giải quyết vụ việc. Đồng thời, tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch góp phần phòng ngừa, giải quyết vụ việc hiệu quả.
12. Tổ chức đánh giá kết quả thực hiện Đề án
Bộ Công an và Công an các địa phương chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và cơ quan tư pháp cùng cấp định kỳ hằng năm tổ chức đánh giá kết quả thực hiện Đề án bằng các hình thức phù hợp; tổ chức sơ kết, tổng kết Đề án theo giai đoạn.
Có chính sách khen thưởng, kịp thời động viên, khuyến khích các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Đề án.
Thực hiện nghiêm túc chế độ thông tin, báo cáo về kết quả thực hiện Đề án theo nhiệm vụ được phân công.
Nguồn kinh phí thực hiện
Kinh phí thực hiện Đề án do ngân sách nhà nước bảo đảm, được bố trí trong dự toán ngân sách nhà nước hằng năm của các bộ, ngành, địa phương có liên quan theo phân cấp ngân sách hiện hành; ngoài ra, được huy động từ các nguồn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.
Trách nhiệm của các cơ quan
1. Bộ Công an là cơ quan chủ trì, hướng dẫn, điều phối hoạt động chung của Đề án. Bảo đảm các điều kiện về kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị cho việc thực hiện Đề án trong lực lượng Công an nhân dân.
2. Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên tích cực phối hợp với Công an các đơn vị, địa phương thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong phạm vi Đề án.
3. Bộ Tư pháp với trách nhiệm là cơ quan quản lý nhà nước về công tác PBGDPL có nhiệm vụ thẩm định kế hoạch thực hiện Đề án; hướng dẫn, phối hợp với Bộ Công an và các bộ, ngành, địa phương có liên quan trong thực hiện nhiệm vụ của Đề án.
4. Bộ Tài chính chủ trì, tổng hợp kinh phí chi thường xuyên để thực hiện các nhiệm vụ của Đề án trong dự toán ngân sách nhà nước hằng năm của các bộ, ngành trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn thi hành.
5. Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông về các nội dung của Đề án; tăng thời lượng thích hợp cho các chuyên trang, chuyên mục về PBGDPL tại cơ sở của lực lượng Công an nhân dân.
6. Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam tổ chức sản xuất, bảo đảm chất lượng các chương trình, chuyên trang, chuyên mục PBGDPL phục vụ việc triển khai thực hiện Đề án.
7. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương:
- Căn cứ nội dung của Đề án và điều kiện thực tế của địa phương, ban hành kế hoạch thực hiện Đề án trong cả giai đoạn và từng năm, định kỳ báo cáo kết quả thực hiện Đề án về Bộ Công an để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
- Chỉ đạo Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ trì, phối hợp với các ban, ngành có liên quan, Ủy ban nhân dân cấp huyện tăng cường PBGDPL cho quần chúng nhân dân trên địa bàn xã, phường, thị trấn.
-Tổ chức bồi dưỡng, tập huấn kiến thức pháp luật, kỹ năng tuyên truyền, PBGDPL cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật tại cơ sở.
- Có trách nhiệm bảo đảm kinh phí thực hiện Đề án tại địa phương từ nguồn ngân sách địa phương hằng năm theo phân cấp nhà nước hiện hành.
- Vận động và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân hỗ trợ, ủng hộ, cùng tham gia thực hiện Đề án tại địa phương.
Ngọc Tâm