Trong những năm gần đây, xuất khẩu lao động được nhiều người chọn lựa như một giải pháp để cải thiện kinh tế gia đình. Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố tích cực, hoạt động này còn tồn tại một số bất cập, trong đó nổi cộm là hiện tượng lợi dụng lòng tin của người lao động để trục lợi, lao động cư trú bất hợp pháp ở nước ngoài gây thiệt hại về kinh tế, thậm chí là tính mạng của người dân cũng như ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trên thị trường lao động quốc tế. Theo cơ quan điều tra, do nhu cầu tìm kiếm việc làm của người dân, nhất là nhu cầu đi lao động tại nước ngoài với mong muốn có mức lương cao, nên nhiều đối tượng đã lừa đảo chiếm đoạt tiền của người lao động. Trong khi đó, người lao động thiếu kiến thức, thiếu thông tin liên quan đến các quy định về xuất khẩu lao động, nhưng lại muốn đi nhanh với chi phí thấp nên đã tìm đến các đường dây đưa người đi lao động bất hợp pháp và tự biến mình trở thành nạn nhân của hành vi lừa đảo. Vì nhiều lý do khác nhau, một bộ phận không nhỏ người lao động đã không thông qua các công ty, doanh nghiệp chuyên về lĩnh vực đưa người đi xuất khẩu lao động đã được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LÐ-TB và XH) cấp giấy phép mà đi theo các con đường bất hợp pháp, vừa nhiều rủi ro lại không được bảo hộ khi làm việc ở xứ người.
Chế tài xử lý các đối tượng lừa đảo xuất khẩu lao động và đưa người đi lao động trái phép rất nghiêm khắc, nhưng vì lợi nhuận lớn nên nhiều đối tượng bất chấp hậu quả. Để tăng cường các giải pháp, bảo đảm quyền lợi của người lao động, Bộ LÐ-TB và XH đã có khuyến cáo đến người dân khi có nhu cầu đi lao động tại nước ngoài cần tìm hiểu cụ thể thông tin liên quan, nhất là tư cách pháp nhân của các đơn vị nhận hồ sơ. Hiện nay, trên Trang thông tin của Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ LÐ-TB và XH đăng tải đầy đủ tên của các đơn vị được cấp phép đưa người đi lao động tại nước ngoài cũng như các thông tin liên quan đến thủ tục cần thiết để đi lao động tại nước ngoài. Những vấn đề vướng mắc trong hoạt động xuất khẩu lao động sẽ được giải quyết nếu người lao động có đầy đủ thông tin, kiến thức về lao động nước ngoài. Do vậy, các doanh nghiệp tổ chức nhiều buổi gặp gỡ, trao đổi giữa người lao động với doanh nghiệp để cung cấp những thông tin thiết yếu cho người lao động; đồng thời các cơ quan có thẩm quyền cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật liên quan đến lao động nước ngoài, đẩy mạnh các giải pháp kết nối người lao động với thị trường lao động ngoài nước và ngược lại thông qua các phiên giao dịch việc làm thường xuyên để người lao động nắm bắt được thông tin; cần sớm ban hành Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi) để tạo căn cứ pháp lý điều chỉnh những vấn đề phát sinh từ thực tế hoạt động người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài trong bối cảnh tác động của vấn đề di cư, dịch chuyển lao động quốc tế, phát triển việc làm ngoài nước và bảo hộ quyền làm việc của công dân..
Huy Quang