Những ngày gần đây, dịch bệnh Covid-19 đang có xu hướng diễn biến phức tạp trong khi cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XV, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 đang đến gần. Để cuộc bầu cử diễn ra thuận lợi, thành công tốt đẹp, ngày 13/4/2021, Hội đồng bầu cử quốc gia đã có văn bản số 234/HÐBCQG-TBVBPLTTTT gửi Ủy ban Bầu cử ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hướng dẫn việc lập danh sách cử tri và phương án thực hiện bỏ phiếu đối với các trường hợp đang cách ly y tế phòng, chống dịch Covid-19 và tại các địa phương có dịch bệnh phát sinh với những nội dung cơ bản nêu sau:
Thường xuyên cập nhật cử tri đang cách ly y tế
- Sau khi danh sách cử tri đã được lập và niêm yết cho đến Ngày Bầu cử, Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã cần thường xuyên theo dõi, rà soát, cập nhật và ghi chú rõ các trường hợp cử tri trong danh sách là người đang thực hiện biện pháp cách ly y tế tại các cơ sở cách ly tập trung phòng, chống dịch Covid-19 và người đang thực hiện cách ly y tế tại nhà để có phương án chuẩn bị phù hợp.
- Trường hợp có cử tri thuộc danh sách cử tri trên địa bàn bị áp dụng biện pháp cách ly y tế tại cơ sở cách ly tập trung nằm ngoài địa bàn, UBND cấp xã nơi lập danh sách cử tri có trách nhiệm nắm thông tin, chủ động lập danh sách cử tri được đưa đi cách ly y tế tại cơ sở cách ly tập trung và gửi đến UBND cấp xã nơi có cơ sở cách ly tập trung để bổ sung những người này vào danh sách cử tri tham gia bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh trong trường hợp đến ngày bầu cử mà những người này vẫn đang thực hiện việc cách ly y tế. UBND cấp xã nơi đã lập danh sách cử tri ban đầu có trách nhiệm cập nhật danh sách cử tri cùng dòng với họ và tên của người đang thực hiện cách ly y tế tại cơ sở cách ly tập trung nội dung ghi chú “bỏ phiếu ở nơi khác do cách ly y tế”.
- UBND cấp xã nơi có cơ sở cách ly tập trung có trách nhiệm thường xuyên theo dõi, cập nhật danh sách những người được cách ly y tế tại cơ sở cách ly tập trung trên địa bàn để bổ sung danh sách cử tri. Người phụ trách cơ sở cách ly tập trung có trách nhiệm tổng hợp, cập nhật thông tin về các trường hợp thực hiện cách ly y tế tại cơ sở do mình phụ trách và thông báo đến UBND cấp xã nơi có cơ sở cách ly tập trung để kịp thời thực hiện việc điều chỉnh, bổ sung danh sách cử tri và tạo điều kiện để cử tri tại cơ sở cách ly y tế tập trung thực hiện quyền bầu cử.
- Trường hợp thời gian cách ly tập trung kết thúc trước ngày bầu cử, cử tri trở về nơi cư trú, xuất trình giấy chứng nhận hoàn thành cách ly với UBND cấp xã nơi mình cư trú để được ghi tên bổ sung vào danh sách cử tri, nhận thẻ cử tri và thực hiện việc bỏ phiếu ở nơi cư trú. Đối với các trường hợp đến ngày Bầu cử vẫn đang trong thời gian cách ly tập trung thì chậm nhất là 24 giờ trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu, người phụ trách cơ sở cách ly tập trung có trách nhiệm lập danh sách và thông báo đến UBND cấp xã nơi có cơ sở cách ly tập trung để bổ sung vào danh sách cử tri tham gia bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh tại khu vực bỏ phiếu nơi có cơ sở cách ly tập trung.
- Trường hợp công dân Việt Nam ở nước ngoài trở về nước được cách ly y tế tập trung ngay sau khi nhập cảnh mà đã kết thúc thời gian cách ly tập trung trước ngày bầu cử đến UBND cấp xã nơi mình cư trú tại Việt Nam để được ghi tên vào danh sách cử tri. Trường hợp đến ngày bầu cử mà vẫn đang trong thời gian cách ly tập trung, chậm nhất là 24 giờ trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu, người phụ trách cơ sở cách ly tập trung có trách nhiệm đưa thông tin về những người này vào danh sách, thông báo đến UBND cấp xã nơi có cơ sở cách ly tập trung để bổ sung vào danh sách cử tri tham gia bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh tại khu vực bỏ phiếu nơi có cơ sở cách ly tập trung.
- Những người đang làm việc, thực hiện nhiệm vụ trong các cơ sở cách ly tập trung và yêu cầu phòng, chống dịch bệnh mà trong ngày bầu cử không thể tham gia bỏ phiếu ở nơi đã được ghi tên vào danh sách cử tri thì chậm nhất là 24 giờ trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu, người phụ trách cơ sở cách ly tập trung có trách nhiệm tổng hợp danh sách, thông báo đến UBND cấp xã nơi có cơ sở cách ly tập trung để bổ sung vào danh sách cử tri tham gia bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh tại khu vực bỏ phiếu nơi có cơ sở cách ly tập trung; đồng thời thông báo đến UBND cấp xã nơi những người làm việc, thực hiện nhiệm vụ trong cơ sở cách ly tập trung đã có tên trong danh sách cử tri ban đầu để cập nhật vào danh sách cử tri thông tin về việc cử tri bỏ phiếu ở nơi khác.
Việc thực hiện quyền bầu cử của cử tri đang được điều trị Covid-19 tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thực hiện tương tự theo quy định của Luật Bầu cử và các hướng dẫn như đối với cử tri phải thực hiện cách ly y tế tại cơ sở cách ly tập trung nêu ở trên.
Chủ động đề xuất phương án bỏ phiếu nếu địa phương có dịch:
- Trước ngày bầu cử 23/5/2021, Tổ bầu cử phải rà soát, kiểm tra kỹ danh sách cử tri của khu vực bỏ phiếu, xác định cụ thể các cử tri thuộc trường hợp đang thực hiện cách ly y tế tại cơ sở cách ly tập trung, cách ly y tế tại nhà cùng các trường hợp khác không thể đến phòng bỏ phiếu theo quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, Thông tư số 01/2021/TT-BNV ngày 11/01/2021 của Bộ Nội vụ để có kế hoạch chuẩn bị phiếu bầu cử và mang hòm phiếu phụ đến cơ sở cách ly tập trung, nơi ở, nơi lưu trú của cử tri hoặc địa điểm thuận tiện khác để cử tri thực hiện quyền bầu cử; có biện pháp thích hợp như niêm yết, phát thanh, thông báo hoặc gửi thông tin về danh sách chính thức những người ứng cử để cử tri đang thực hiện cách ly y tế tại cơ sở cách ly tập trung, cách ly y tế tại nhà có đủ thông tin để lựa chọn người xứng đáng làm đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND.
- Đến ngày bầu cử, Tổ bầu cử cử người mang hòm phiếu phụ và phiếu bầu cử đến cơ sở cách ly tập trung hoặc nơi ở, nơi lưu trú của cử tri đang được cách ly tại nhà hoặc địa điểm thuận tiện khác để cử tri nhận phiếu bầu và thực hiện việc bỏ phiếu.
- Việc phát phiếu bầu cử cho cử tri và tổ chức để cử tri bỏ phiếu phải được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật về bầu cử, đồng thời phải bảo đảm đầy đủ các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 theo đúng các chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Y tế và quy định của địa phương. Sau khi cử tri hoàn thành việc bỏ phiếu, thành viên Tổ bầu cử phải thực hiện việc khử khuẩn hòm phiếu phụ và mang ngay hòm phiếu phụ về phòng bỏ phiếu theo quy định.
- Chính quyền địa phương, các tổ chức phụ trách bầu cử có trách nhiệm thông tin, tuyên truyền để cử tri nắm được và tuân thủ nghiêm túc các biện pháp phòng, chống dịch bệnh khi tham gia bỏ phiếu bầu cử. Các phòng bỏ phiếu hoặc địa điểm bỏ phiếu phải tạo lối đi, hành lang thông thoáng và có hướng dẫn cụ thể cho cử tri tham gia bỏ phiếu, bảo đảm khoảng cách khi nhận phiếu bầu cử, ghi phiếu và bỏ phiếu bầu cử vào hòm phiếu, đeo khẩu trang, thực hiện rửa tay sát khuẩn trước và sau khi bỏ phiếu,... thực hiện đúng các chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Y tế và quy định của địa phương về các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19.
- Trường hợp dịch Covid-19 bùng phát dẫn đến không thể tổ chức được việc bỏ phiếu vào đúng ngày bầu cử hoặc đối với địa phương do dịch bệnh phải áp dụng biện pháp cách ly xã hội hoặc phong tỏa, Ủy ban Bầu cử cấp tỉnh chủ động đề xuất, kịp thời báo cáo rõ phương án (thời điểm, cách thức thực hiện việc bỏ phiếu... và những công việc cần thực hiện) để Hội đồng Bầu cử quốc gia xem xét, quyết định.
Để cuộc bầu cử diễn ra thuận lợi, thành công tốt đẹp, giảm thiểu các ảnh hưởng, tác động từ nguy cơ dịch bệnh trong trường hợp có lây lan, bùng phát, Hội đồng Bầu cử quốc gia chỉ đạo các địa phương cần tích cực phổ biến và chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các văn bản của Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 và hướng dẫn của Bộ Y tế. Càng gần đến ngày bầu cử, càng tuyệt đối không được lơ là, chủ quan; phải tăng cường rà soát, nắm chắc tình hình, lên kịch bản, kịp thời chỉ đạo giải quyết những vấn đề có thể phát sinh do tác động của dịch Covid-19 nhằm tạo điều kiện để tất cả cử tri được thực hiện quyền bầu cử theo quy định của pháp luật.
Phạm Đức