Khai sinh là sự kiện hộ tịch xác định sự ra đời tồn tại của mỗi cá nhân. Việc đăng ký khai sinh, cấp Giấy khai sinh có ý nghĩa pháp lý đầu tiên chứng minh nhân thân của công dân cá nhân từ khi sinh ra, là cơ sở pháp lý chứng minh quyền, nghĩa vụ của cá nhân đó trong các mối quan hệ xã hội (quan hệ cha mẹ và con; các quyền về thừa kế, quyền đi học, bầu cử, ứng cử...).

Hiện nay, khi công nghệ thông tin đã phát triển và chiếm lĩnh toàn cầu,  việc làm giấy khai sinh đơn giản với hình thức online thông qua Cổng Dịch vụ công quốc gia. Việc đăng ký khai sinh qua Cổng Dịch vụ công quốc gia đã tiết kiệm thời gian của người dân khi giải quyết nhiều thủ tục hành chính qua mạng. Thủ tục đăng ký khai sinh online được thực hiện nhanh chóng, thuận tiện, không phụ thuộc thời gian làm việc của cơ quan tiếp nhận hồ sơ… giúp ích rất nhiều cho các gia đình khi khai sinh cho con.

Tiểu phẩm pháp luật “Đăng ký khai sinh trực tuyến” giới thiệu đến quý bạn đọc một số quy định về việc đăng ký khai sinh.

I. NHÂN VẬT

- Hòa;

- Nam (chồng của Hoà);

- Bà Hà (mẹ chồng của Hoà);

- Bà Yến (hàng xóm nhà bà Hà).

II. NỘI DUNG TIỂU PHẨM

Mấy ngày hôm nay, nhà bà Hà tràn ngập tiếng cười, chả là Nam - con trai duy nhất của bà, lập gia đình cũng đã mấy năm nay, cuối cùng thì cũng thỏa lòng mong mỏi của bà bấy lâu, con dâu vừa mới sinh cho bà thằng cháu đích tôn. Bà mừng lắm. Cả ngày cứ quanh quẩn bế, chăm sóc cháu và đỡ đần con dâu trong khi con trai bà phải đi làm cả ngày.

Một buổi tối, cả nhà quây quần bên bữa cơm gia đình, cả nhà bàn đến chuyện đi đăng ký khai sinh cho cháu.

Nam: Con định mai xin phép cơ quan nghỉ buổi sáng để đi đăng ký khai sinh cho cháu mẹ ạ! Mấy hôm nay nay bận quá con chưa thu xếp được!

Bà Hà: Các con cứ yên tâm, việc khai sinh cho cháu cứ để mẹ lo hết. Thằng Nam thì đi làm cả ngày, cái Hoà thì sức khỏe vẫn còn yếu, để mai mẹ ra Ủy ban nhân dân phường làm khai sinh cho cháu, nhanh thôi mà!

Nam: Thế có được không mẹ?

Bà Hà: Sao lại không được? Cái Hoà ở nhà trông con một lúc mẹ ra phường đăng ký một cái là được ý mà. Mẹ lại quen bà Yến, trước kia cũng làm việc ở phường, có gì không biết thì tiện hỏi cũng dễ!

Hoà ngồi nghe chồng và mẹ chồng nói chuyện, bàn bạc từ nãy, đến giờ mới lên tiếng.

Hoà: Thế chúng con trăm sự nhờ mẹ. Chúng con cảm ơn mẹ.

Vừa lúc sau đó, ngoài cổng có tiếng xôn xao. Hóa ra có mấy bà hàng xóm sang chơi với cháu bé trong đó có bà Yến, người mà trong cuộc nói chuyện lúc nãy bà Hạnh vừa nhắc đến. Vừa bước vào nhà, mấy người hàng xóm đã chúc mừng cả gia đình được chào đón thêm thành viên mới và chúc mừng bà Hà đã được toại nguyện sau thời gian mong mỏi. Nhìn cu cậu ngủ say sưa trong lòng, bà Hà vui lắm.

Bà Hà: Gớm, thiêng quá cơ! Mẹ con tôi vừa nhắc đến bà Yến! Mời các bà vào nhà. Cảm ơn các bà đã sang đây thăm cháu. Mấy hôm rồi mà tôi vẫn chưa đi đăng ký khai sinh cho cháu. Chưa làm bao giờ nên cũng không biết trình tự thủ tục thế nào? May quá gặp bà ở đây tôi hỏi luôn!

Hoà: Mẹ cháu vừa nhắc đến cô Yến đấy! Anh Nam nhà cháu định xin nghỉ phép để đi đăng ký khai sinh cho con nhưng mẹ cháu không đồng ý! Cô Yến đã làm ở phường rồi có gì cô giúp đỡ nhà cháu với!

Bà Yến: Ôi, tưởng chuyện gì, chuyện đó thì cứ yên tâm đi, không có gì khó đâu. Nhà mình ở đây ra Ủy ban nhân dân phường một lúc là làm xong thủ tục thôi, pháp luật giờ còn quy định có thể nộp hồ sơ qua đường bưu điện đó.

Bà Hà: Thế tôi phải làm những thủ tục gì hả bà?

Bà Yến: Bà cứ yên tâm đến gặp cán bộ ở Ủy ban nhân dân phường, họ sẽ hướng dẫn bà. Khi đi bà nhớ mang theo bản chính Giấy chứng sinh, đến đó họ sẽ phát cho bà tờ khai đăng ký khai sinh theo mẫu! Ngoài ra, bà nhớ mang giấy tờ tùy thân để đối chiếu.

Bà Hà: Bà nói thế tôi cũng yên tâm, tôi cứ tưởng phải chuẩn bị gì phức tạp lắm cơ! Mà thú thật với bà tôi cũng chưa đến Ủy ban nhân dân phường làm thủ tục hành chính gì, cứ nghĩ đến đó họ không nhiệt tình hướng dẫn là đã thấy ngại rồi bà ạ.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

Bà Yến: À, việc đó thì bà cứ yên tâm nhé. Điều 6 Nghị định số 61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018 của Chính phủ về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính đã quy định về quyền và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân thực hiện thủ tục hành chính như sau:

“1. Quyền

a) Được hướng dẫn lập hồ sơ, tiếp nhận hồ sơ, nhận Giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả;

b) Từ chối thực hiện những yêu cầu không được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật quy định thủ tục hành chính;

c) Phản ánh, kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền về sự không cần thiết, tính không hợp lý và không hợp pháp của thủ tục hành chính;

d) Phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo cán bộ, công chức, viên chức khi có căn cứ, chứng cứ chứng minh việc hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính không đúng quy định của pháp luật và hành vi vi phạm pháp luật khác có liên quan;

đ) Các quyền khác theo quy định của pháp luật.

2. Trách nhiệm

a) Chịu trách nhiệm về tính hợp pháp, chính xác của các giấy tờ có trong hồ sơ và cung cấp đầy đủ thông tin có liên quan;

b) Khi nhận kết quả giải quyết thủ tục hành chính tại Bộ phận Một cửa phải mang theo Giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả, trường hợp được ủy quyền nhận thay thì mang thêm giấy ủy quyền của người đã ủy quyền đi nhận thay kết quả;

c) Thực hiện đầy đủ các quy định về giải quyết thủ tục hành chính và các quy định của Bộ phận Một cửa; nộp đầy đủ các khoản phí, lệ phí (nếu có) theo quy định”.

Bà Hà: Pháp luật quy định rõ như thế hả bà? Bà nói thế thì tôi quá yên tâm rồi!

Bà Yến: Nhưng mà có quyền thì song song với đó có những hành vi không được làm đấy bà nhé!

Bà Hà: Pháp luật quy định về trách nhiệm như thế nào hả bà?

Bà Yến: Khoản 2, 3 Điều 5 Nghị định 61/2018/NĐ-CP quy định:

 “2. Tổ chức, cá nhân có yêu cầu giải quyết thủ tục hành chính không được thực hiện các hành vi sau đây:

a) Gian lận, mạo nhận, chiếm đoạt, sử dụng trái phép hồ sơ, tài liệu, kết quả giải quyết thủ tục hành chính;

b) Cản trở việc giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân;

c) Dùng các thủ đoạn khác để lừa dối, hối lộ cán bộ, công chức, viên chức trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính;

d) Vu khống, phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo, mạo danh người khác để tố cáo sai sự thật, không có căn cứ, không có chứng cứ chứng minh hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức, cơ quan có thẩm quyền trong hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính;

đ) Xúc phạm danh dự của cơ quan có thẩm quyền; dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của cán bộ, công chức, viên chức, cơ quan có thẩm quyền trong quá trình hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính;

e) Nhận xét, đánh giá thiếu khách quan, không công bằng, không trung thực, không đúng pháp luật, không đúng thực tế với việc thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công chức, viên chức, cơ quan có thẩm quyền trong quá trình hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính;

g) Các hành vi vi phạm khác theo quy định của pháp luật.

Bà Hà: Vâng tôi đã hiểu rõ rồi. Thế từ lúc nộp hồ sơ đến lúc lấy được đăng ký khai sinh có mất nhiều thời gian không bà?

Bà Yến: Pháp luật quy định, ngay sau khi nhận đủ giấy tờ theo quy định, nếu thấy thông tin khai sinh đầy đủ và phù hợp, công chức Tư pháp - Hộ tịch báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã.

Trường hợp Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã đồng ý giải quyết thì công chức Tư pháp - Hộ tịch cập nhật thông tin khai sinh theo hướng dẫn để lấy Số định danh cá nhân, ghi nội dung khai sinh vào Sổ đăng ký khai sinh, cùng người đi đăng ký khai sinh ký tên vào Sổ. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ký Giấy khai sinh cấp cho người được đăng ký khai sinh. Ngay trong ngày tiếp nhận yêu cầu, trường hợp nhận hồ sơ sau 15 giờ mà không giải quyết được ngay thì trả kết quả trong ngày làm việc tiếp theo.

Trên cơ sở hướng dẫn của Bộ Tư pháp theo quy định tại Quyết định số 2228/QĐ-BTP ngày 14/11/2022 của Bộ Tư pháp về việc công bố thủ tục hành chính mới ban hành; thủ tục hành chính được sửa đổi, bổ sung trong lĩnh vực hộ tịch thực hiện tại cơ quan đăng ký hộ tịch thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tư pháp, hồ sơ đăng ký khai sinh có thể được thực hiện bằng cách nộp trực tiếp hoặc nộp qua Cổng dịch vụ công bà nhé. Ngày 09/9/2022, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Quyết định số 2945/QĐ-UBND công bố danh mục và quy trình tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính thiết yếu lĩnh vực tư pháp trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công thành phố trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Theo đó, nếu lựa chọn hình thức nộp hồ sơ trực tuyến, người có yêu cầu đăng ký khai sinh sẽ thực hiện các bước như sau:

Bước 1:

Người có yêu cầu đăng ký khai sinh truy cập Cổng dịch vụ công quốc gia (https://dichvucong.gov.vn)/Cổng dịch vụ công thành phố Hải Phòng (https://dichvucong.haiphong.gov.vn) đăng nhập tài khoản, xác thực định danh điện tử để xác định đúng nhân thân người có yêu cầu đăng ký hộ tịch -> chọn dịch vụ công trực tuyến -> chọn UBND cấp xã có thẩm quyền giải quyết -> chọn thủ tục "đăng ký khai sinh".

Trường hợp người dân chưa có tài khoản trên Cổng Dịch vụ công quốc gia/Cổng dịch vụ công thành phố phải thực hiện đăng ký tài khoản theo hướng dẫn trên Cổng Dịch vụ công quốc gia/Cổng dịch vụ công thành phố.

Người có yêu cầu đăng ký khai sinh cung cấp thông tin trên biểu mẫu điện tử tương tác đăng ký khai sinh ban hành theo Thông tư số 01/2022/TT-BTP; thực hiện thao tác tải lên (upload) các giấy tờ, hồ sơ theo quy định tại Mục 2 quy trình này. Hoàn tất việc nộp hồ sơ đăng ký khai sinh trực tuyến.

Trường hợp Cổng Dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công thành phố bảo đảm kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để khai thác các trường thông tin của công dân có trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ thực hiện dịch vụ khai thác thông tin công dân từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trên cơ sở sổ định danh cá nhân, tự động điền vào biểu mẫu điện tử tương tác trên Cổng dịch vụ công.

Bước 2: Công chức Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả có trách nhiệm kiểm tra tính chính xác, đầy đủ, thống nhất, hợp lệ của hồ sơ.

- Trường hợp hồ sơ đầy đủ, hợp lệ thì chuyển hồ sơ đăng ký khai sinh để công chức tư pháp hộ tịch xử lý. Trường hợp tiếp nhận hồ sơ sau 15h00 mà không thể giải quyết ngay thì có Phiếu hẹn, trả kết quả cho công dân trong ngày làm việc tiếp theo.

- Trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, hợp lệ thì có văn bản hướng dẫn người yêu cầu bổ sung, hoàn thiện hồ sơ, nêu rõ loại giấy tờ, nội dung cần bổ sung để người có yêu cầu bổ sung, hoàn thiện. Sau khi hồ sơ được bổ sung, chuyển hồ sơ đăng ký khai sinh để công chức làm công tác hộ tịch xử lý.

- Trường hợp người có yêu cầu đăng ký khai sinh không bổ sung, hoàn thiện được hồ sơ thì báo cáo Trường Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả có văn bản từ chối giải quyết yêu cầu đăng ký khai sinh.

Bước 3: Công chức tư pháp hộ tịch thẩm tra hồ sơ (thẩm tra tính thống nhất, hợp lệ của các thông tin trong hồ sơ, giấy tờ, tài liệu đính kèm).

- Trường hợp hồ sơ cần bổ sung, hoàn thiện hoặc không đủ điều kiện giải quyết, phải từ chối thì gửi thông báo về tình trạng hồ sơ tới Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả để thông báo cho người nộp hồ sơ bổ sung, hoàn thiện hồ sơ.

- Nếu thấy đầy đủ, hợp lệ, đúng quy định thi thực hiện việc ghi vào sổ đăng ký khai sinh, cập nhật thông tin đăng ký khai sinh trên Phần mềm đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử dùng chung, lưu chính thức và chuyển thông tin đến Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để lấy số định danh cá nhân.

Bước 4: Sau khi Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trả về số định danh cá nhân, công chức làm công tác hộ tịch in Giấy khai sinh, trình Lãnh đạo UBND ký, chuyển Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả trả kết quả cho công dân.

Bước 5:

Công dân kiểm tra thông tin trên Giấy khai sinh, trong sổ đăng ký khai sinh, ký Sổ đăng ký khai sinh, nhận Giấy khai sinh.

Về thành phần hồ sơ đăng ký khai sinh điện tử:

- Biểu mẫu hộ tịch điện tử tương tác đăng ký khai sinh (do người yêu cầu cung cấp thông tin/khai thác thông tin từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư) theo nội dung quy định tại Phụ lục số 02 ban hành kèm theo Thông tư số 01/2022/TT-BTP).

- Người có yêu cầu tải lên bản chụp các giấy tờ sau:

+ Giấy chứng sinh, trường hợp không có Giấy chứng sinh thì nộp văn bản của người làm chứng xác nhận về việc sinh, nếu không có người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh;

+ Văn bản ủy quyền (được chứng thực) theo quy định của pháp luật trong trường hợp ủy quyền thực hiện việc đăng ký khai sinh. Trường hợp người đi đăng ký khai sinh cho trẻ em là ông, bà, người thân thích khác thì không phải có văn bản ủy quyền của cha, mẹ trẻ em, nhưng phải thống nhất với cha, mẹ trẻ em về nội dung khai sinh.

+ Giấy tờ tùy thân trong trường hợp không sử dụng Thẻ Căn cước công dân.

+ Giấy chứng nhận kết hôn trường hợp cha, mẹ của trẻ đã đăng ký kết hôn và chưa có thông tin về Giấy chứng nhận kết hôn trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

+ Giấy tờ chứng minh thông tin về nơi cư trú. Trường hợp đã khai thác được thông tin từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì không phải tải lên.

* Lưu ý:

- Bản chụp các giấy tờ gửi kèm theo hồ sơ đăng ký khai sinh trực tuyến phải bảo đảm rõ nét, đầy đủ, toàn vẹn về nội dung, là bản chụp bằng máy ảnh, điện thoại hoặc được chụp, được quét bằng thiết bị điện tử, từ giấy tờ được cấp hợp lệ, còn giá trị sử dụng;

- Trường hợp giấy tờ, tài liệu phải gửi kèm trong hồ sơ đăng ký khai sinh trực tuyến đã có bản sao điện tử hoặc đã có bản điện tử giấy tờ hộ tịch thì người yêu cầu được sử dụng bản điện tử này.

- Khi tới cơ quan đăng ký hộ tịch nhận kết quả (Giấy khai sinh bản sao Giấy khai sinh) người có yêu cầu đăng ký khai sinh phải nộp bản chính Giấy chứng sinh, xuất trình Giấy tờ tùy thân; bản chính Giấy chứng nhận kết hôn (nếu cha mẹ trẻ đã đăng ký kết hôn) trừ trường hợp đã tải lên bản điện tử Giấy chứng sinh, Giấy chứng nhận kết hôn.

Trường hợp người đi đăng ký khai sinh cho trẻ em là ông, bà, người thân thích khác thì không phải có văn bản ủy quyền của cha, mẹ trẻ em, nhưng phải thống nhất với cha, mẹ trẻ em về các nội dung khai sinh.

Về thời hạn giải quyết: Ngay trong ngày làm việc, trường hợp nhận hồ sơ sau 15 giờ mà không giải quyết được ngay thì trả kết quả trong ngày làm việc tiếp theo.

Về lệ phí:

- Miễn lệ phí đối với trường hợp khai sinh đúng hạn, người thuộc gia đình có công với cách mạng; người thuộc hộ nghèo; người khuyết tật.

- Đối với trường hợp khai sinh không đúng hạn: 8.000 đồng.

Bà Hà: Cám ơn bà nhiều, vậy tôi sẽ nói lại với con trai tôi để cháu đăng ký khai sinh cho con qua Cổng dịch vụ công. Tiện lợi quá bà nhỉ?

Chia tay mấy bà hàng xóm, bà Hà vui mừng vì qua cuộc trò chuyện ngày hôm nay bà đã có thêm được nhiều kiến thức pháp luật liên quan đến việc đăng ký khai sinh cho cháu. Nhờ sự hướng dẫn chu đáo, tận tình của công chức tư pháp - hộ tịch mà gia đình bà Hà nhanh chóng làm xong Giấy khai sinh cho cháu bé.