Thưa cùng Quý vị!
Hiện nay, việc mua ô tô làm phương tiện cá nhân hoặc để kinh doanh đã trở nên phổ biến trong đời sống xã hội nhưng không phải ai cũng có điều kiện để mua xe mới ở những cơ sở uy tín, chất lượng. Một số đối tượng xấu đã lợi dụng điều này để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Theo cảnh báo của cơ quan chức năng, các thủ đoạn lừa đảo trong mua bán xe ô tô cũ ngày càng tinh vi, một số hành vi thường gặp là: Nói dối về tình trạng, nguồn gốc của xe; tua lại đồng hồ công tơ mét; làm giả giấy tờ xe ô tô; nhận tiền đặt cọc rồi bỏ trốn; tráo giấy tờ xe; đánh tráo đồ của xe hạng sang... Các hành vi này đã vi phạm quy định về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2017).
Để tránh bị lừa khi mua xe ô tô cũ, người mua cần đề cao cảnh giác để không rơi vào “bẫy” đó trong quá trình từ lựa chọn nơi mua xe, kiểm tra đánh giá xe, đến thương thượng giá cả, hoàn tất các thủ tục mua, bán một cách hợp pháp và đặc biệt cần kiểm tra kỹ lưỡng giấy tờ xe trước khi thực hiện việc giao dịch. Tiểu phẩm dưới đây với tên gọi: Quả “đỏ” nhưng chưa “chín” sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn điều đó.
I. Nhân vật:
- Minh: Người vợ
- Thanh: Người chồng
- Phong: Người bán xe
- Tiến: Người mua xe
- Thành: Công an.
II. Nội dung tiểu phẩm:
Vợ chồng chị Minh, anh Thanh sau mấy năm trời đằng đẵng xa cách, người ở trong nước, người ra nước ngoài lao động nay đã được về đoàn tụ. Sau những tháng ngày lao động vất vả, họ cũng để dành được một số vốn kha khá. Xây dựng xong nhà cửa khang trang, hai vợ chồng ngồi bàn tính công việc và tương lai sắp tới.
- Tại nhà riêng của vợ chồng anh Thanh, chị Minh
Minh: Giờ về Việt Nam, em không muốn phải đi làm ruộng như trước nữa anh ạ! Chân lấm tay bùn quanh năm vất vả mà thu nhập cũng chẳng được bao nhiêu...
Thanh: Thì mình đi làm công nhân em ạ. Hôm qua đọc báo, anh thấy đợt này mấy công ty trên huyện đang cần tuyển lao động đấy. Em làm ở đấy, tối về gia đình mình vẫn được quây quần bên nhau.
Minh: Làm công ty chỉ đủ ăn chứ không dư giả được bao nhiêu. Con cái mỗi ngày mỗi lớn cần phải chi tiêu nhiều hơn. Hay em đợi đợt đi xuất khẩu lao động tiếp...
Thanh: Thôi, con mình lớn rồi, con cần có bố, mẹ ở bên chăm sóc, dạy dỗ. Mình có con gái lại càng cần có mẹ gần gũi bên cạnh. Theo anh, em không nên nghĩ theo hướng làm ăn xa như trước nữa em ạ!
Minh: Vậy em sẽ mở một cửa hàng tạp hóa buôn bán những vật dụng thiết thực trong gia đình ai cũng cần tới chắc cũng dễ bán, tiền vốn ban đầu bỏ ra không nhiều mà lại có thời gian chăm sóc cho con cái, theo anh có được không?
Thanh: Em tính vậy anh thấy ổn đấy. Còn anh không đi lái xe ô tô thuê nữa. Số vốn của hai vợ, chồng mình đầu tư mở cửa hàng tạp hóa, còn lại mình sẽ mua cái ô tô về chạy em ạ. Giờ trong làng mình, người dân cũng văn minh và có điều kiện rồi. Họ đi đâu ngày mưa, ngày rét, rồi cả nhà đi chơi hay đi khám bệnh nữa..., việc gì cũng cần đến ô tô. Nói chung, anh nghĩ bây giờ nhu cầu trong dân không ít đâu, mình mua xe về chịu khó làm ăn là được đấy.
Minh: Em thấy anh cứ đi chở thuê như anh đang làm cũng được mà. Đồng lương tuy thấp chút nhưng ổn định mà hàng năm đỡ mất bao nhiêu tiền khấu hao vào xe...
Thanh: Em tính chưa hết nhẽ rồi. Mình đi làm thuê làm sao như khi mình làm ông chủ được hả em. Nếu có xe, mình chạy rẻ hơn được 5 nghìn, 10 nghìn so với xe taxi người ta cũng thích đi hơn. Mua xe xong em mở cửa hàng tạp hóa, anh vừa chạy xe, vừa có xe chở hàng cho em, thi thoảng có việc đi đâu, xe mình sẵn có, chẳng phải “nhất cử, lưỡng tiện” hay sao.
Minh: Vâng, tiện thì có tiện, nhưng anh phải tính cho kỹ lưỡng đấy. Bao năm hai vợ chồng phải xa cách biền biệt, giờ mới để được tý lưng vốn làm ăn mà dồn hết vào đấy nên phải cân nhắc kỹ anh ạ.
Thanh: Vậy là em đồng ý hai vợ, chồng mua xe chạy nhé.
Minh: Nhưng anh định mua xe loại gì? Mua ở đâu? Giá tầm bao nhiêu thì mua được?
Thanh: Anh định mua xe 7 chỗ. Dòng xe này đi được xa, chở được nhiều người, cả nhà mình đi đâu cũng tiện. Chứ mua xe 4 chỗ chỉ vừa mỗi nhà mình thôi, có dịp nào đi chơi, muốn mời thêm ông, bà đi cùng cũng sợ chật.
Minh: Nhưng mua xe 7 chỗ nhiều tiền, nhà mình lấy đâu ra tiền mà mua hả anh?
Thanh: Mua xe cũ thôi em ạ, tiền bỏ ra ít, nếu không thích nữa thì mình bán đi đổi đổi xe khác cũng vẫn được. Giờ mẫu mã xe thay đổi liên tục, mua xe mới để kinh doanh lãng phí không cần thiết. Mai vợ chồng mình cùng đi xem xe nhé. Anh thấy có người trên huyện đang rao bán con xe đẹp lắm. Nghe nói do họ đang vỡ nợ, cần tiền bán gấp nên mới phải bán xe đấy. Mình mà tìm được những “món” như này thì dễ mua.
Minh: Anh nhớ phải xem xét, tìm hiểu cẩn thận không lại bị lừa đấy nhé.
Thanh: Em yên tâm, khi nào đi, anh cùng em đến tận nơi để xem xét kỹ lưỡng. Chồng em là dân lái xe ô tô, em còn lo bị lừa à.
2. Vợ chồng Thanh - Minh cùng đến nhà người bán xe
Thanh: Có phải em là Phong không? Tôi đến đây để xem xe.
Phong (đon đả, niềm nở): Vâng, em chào anh chị. Mời anh, chị vào nhà chơi uống nước hẵng. Anh tên là Thanh chiều qua gọi điện cho em có đúng không? Anh vào xem xe đi. Xe nhà em mua được hơn năm rồi, nhưng ít chạy nên trông vẫn như mới.
Thanh (quay sang nói nhỏ với Minh): Xe trông đẹp đấy em nhỉ. Lại được cả màu đỏ nữa hợp với “mạng” hỏa của anh. Em thấy có được không?
Minh: Em không biết nhiều về xe nhưng nhìn bên ngoài thì thấy cũng đẹp. Hình thức thì ổn anh ạ nhưng anh xem máy móc xe thế nào.
Thanh (quay sang hỏi Phong): Có được chạy thử xe không em ơi?
Phong: Anh cứ tự nhiên ạ!
Thanh: Ừ, ừ, chú đưa anh mượn cái chìa khóa xe.
Sau khi chạy thử, Thanh tỏ vẻ rất ưng ý chiếc xe.
Thanh: Xe chạy ổn em ạ. Chú có thiện chí bán, anh có thiện chí mua. Vậy chú phát giá cho sát vào để anh, chị mua cho nhanh nào.
Phong: Anh, chị biết rồi đấy, từ năm ngoái đến năm nay, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, em làm ăn bết bát quá. Không trụ nổi nữa nên em mới phải bán xe đấy chứ xe em mới chạy hơn năm còn “ngon”, phải bán đi em tiếc lắm. Nhưng anh, chị có thiện chí mua nên em nói giá để anh chị mua được luôn nhé. Chính xác là 580 triệu anh ạ. Em “bao” giá xe này. Anh đi đâu tìm được con xe với giá như này em biếu thêm anh một khoản...
Thanh: Để anh bàn với vợ anh chút hẵng.
(Rồi Thanh quay ra nói nhỏ với vợ): Chủ xe phát giá ấy là hời đấy em ạ. Xe này mới phải tầm hơn 800 triệu cơ. Anh kiểm tra xe rồi, động cơ còn ngon lành lắm. Chắc họ cần tiền gấp nên mới bán giá này đấy. Mình mua nhanh không người khác biết được là “chớp” ngay thôi. Cơ hội trời cho đấy em ạ. Xe này mua về sang tay ngay thì vợ chồng mình cũng phải được vài ba chục triệu tiền lãi. Anh làm có nghề rồi nên chạy xe thử là anh biết ngay, em cứ yên tâm.
Minh (tần ngần): Nhưng vợ chồng mình chỉ có tầm hơn 400 triệu thôi. Chỗ còn thiếu anh tính vay ở đâu?
Thanh: Thì mình hỏi vay của bố, mẹ hai bên, rồi anh, chị em và bạn bè thân thiết mỗi người một ít. Mình vay để kinh doanh, làm ăn mà chứ có phung phí đâu mà em lo. Mình đi làm rồi trả dần, anh nghĩ sẽ ổn thôi.
Minh: Vâng, anh thấy ổn thì em theo anh thôi...
Hai vợ chồng bàn bạc xong, Thanh quay vào nhà nói chuyện với Phong:
Thanh: Thế này nhé chú em, anh chị rất có thiện chí mua xe của em. Như vậy gọi là chúng ta có “duyên” với nhau đấy. Nhưng em bớt cho anh chút đi, xe cũng đi được hơn năm rồi mà.
Phong: Vâng, vì đi hơn một năm em mới phát cái giá ấy. Mà nói thật, do cần tiền gấp nên em mới phải bán chứ không em để đi anh ạ.
Thanh: Thôi, anh nói thế này cho nhanh gọn. Anh mua xe này về làm “cần câu cơm”chứ không phải có tiền mua xe để cho sang đâu nên em bớt cho anh, chị chút, gọi là tiền gia lộc nhé!
Phong: Anh nói vậy thì em khó từ chối rồi, nhưng cũng chỉ bớt được ít thôi. Em chốt giá 560 triệu. Anh, chị mua được thì em bán chứ ít hơn thì chịu.
Thanh: Vậy chúng ta chốt giá đấy nhé! Anh chưa có đủ tiền ngay hôm nay nhưng nội trong một tuần, anh sẽ mang tiền đến lấy xe. Được chứ hả em?
Phong: Dạ, vâng! Anh chắc chắn mua rồi thì đặt cọc cho em, chứ anh về đổi ý mà có khách khác đến mua, em từ chối thì mất công em quá. Em cũng đang cần tiền gấp mà.
Thanh: Được, thế anh phải cọc bao nhiêu?
Phong: Anh cọc cho em 50 triệu nhé.
Thanh: À quên đấy, mải xem xe mà anh chưa hỏi xem giấy tờ xe như thế nào.
Phong: À, khoản đó thì anh yên tâm, giấy tờ xe đầy đủ, chính chủ, anh không việc gì phải băn khoăn cả.
Phong vào tủ lấy giấy tờ xe đưa cho Thanh. Thanh xem xong tỏ vẻ vui mừng vì mua được xe tốt, giá hời. Ngay buổi chiều ấy, hai vợ, chồng Thanh mang tiền đến đặt cọc cho Phong. Hai bên cùng ký giấy đặt cọc. Phong hẹn Thanh đúng một tuần nữa đến làm thủ tục ký hợp đồng và giao xe.
3. Tại căn nhà nơi Phong rao bán xe
Sau khi nhận tiền đặt cọc, Phong gọi lại cho Thanh và hẹn lui thêm một tuần nữa đến ký hợp đồng vì phải về quê có việc gấp. Vậy là đúng 2 tuần kể từ ngày đặt cọc, hai vợ, chồng Thanh mang tiền đến địa chỉ nhà Phong nhưng thấy cửa vẫn khóa im ỉm. Thấy vài người đứng nói chuyện xôn xao ở cổng. Hỏi ra mới biết, mấy người đó cũng đến tìm Phong như mình. Dự cảm có chuyện chẳng lành, chị Minh hỏi chuyện mấy người đứng đó.
Minh (giọng lo lắng): Chào anh, anh cũng đến gặp cậu Phong à?
Tiến: Vâng, hôm trước hắn còn hẹn tôi chắc như đinh đóng cột mà nay đến thì khóa cửa thế này, gọi điện cũng không liên lạc được. Không khéo bị lừa rồi cũng nên.
Minh (cố trấn tĩnh): Anh cứ bình tĩnh hẵng, làm gì có chuyện ấy, nhà cửa đây rồi, chạy đi đâu được... Em tiếp xúc thấy ăn nói cũng tử tế mà...
Tiến: Có phải nó bảo với cô, chú nó phải bán xe vì vỡ nợ không? Tôi đến xem thấy xe tốt giá hời nên đồng ý mua ngay. Nó giục tôi đặt cọc luôn rồi hẹn ngày ký hợp đồng và giao xe. Vậy mà hôm nay đến đây chả thấy nó đâu.
Minh (hốt hoảng): Ôi, nó cũng nói với anh như vậy à? Hay là... Hay là nó có nhiều xe?
Tiến: Có phải cái xe Ford màu đỏ hả cô?
Minh: Đúng... đúng rồi anh ạ!
Tiến (mở điện thoại đưa Minh xem): Cô nhìn xem có phải cái đúng cái xe này không?
Minh nhìn ảnh chiếc ô tô Tiến chụp thì đúng là chiếc xe mà hai vợ chồng cô đã xem hôm trước.
Thanh (vừa đi đâu và quay trở lại): Tôi vừa đi hỏi hàng xóm rồi. Nhà này nó thuê của một bà cụ chứ không phải nhà riêng của nó. Bà cụ có tuổi nên về ở cùng con cháu, còn nhà cho thuê. Mà cái tên Phong ấy cũng mới thuê ở đây 3 tháng thôi. Thế mà mình cứ tưởng nhà nó. Mình bị nó lừa đảo thật rồi. Một cái xe mà nó rao bán rồi cùng lúc nhận tiền cọc của ba, bốn người...
Tiến (hỏi dồn dập): Anh nói cái gì cơ? Đây không phải nhà nó á? Nó trốn rồi thì sao? Tiền đặt cọc coi như mất à? Hôm ấy tôi xem giấy tờ đầy đủ mà.
Minh (quay sang chồng hỏi): Giờ phải làm sao hả anh? Đồng tiền mình mồ hôi nước mắt mới làm ra nay lại bị lừa trắng trợn thế này?
Thanh: Trăng với sao cái gì, phải lên báo công an ngay thôi, may ra... Giấy tờ xe đó chắc nó thuê làm giả rồi. Nó đánh vào lòng tham của mình. Mình tham rẻ nên mắc lừa rồi em ạ.
Tiến: Nó thuê nhà ở đây 3 tháng thì chắc chính quyền địa phương cũng yêu cầu khai báo tạm trú tạm vắng rồi nên chắc công an có hồ sơ. Lên công an trình báo nhanh may ra còn kịp bởi càng để lâu, nó càng chạy xa...
Tiến cùng hai vợ chồng Thanh, Minh vội vàng ra cơ quan công an trình báo về việc bị lừa khi mua xe ô tô.
4. Tại trụ sở công an
Sau khi nghe xong trình bày của những người bị lừa mua xe, nhận thấy vụ việc có dấu hiệu tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cơ quan công an đã hướng dẫn các nạn nhân làm đơn tố cáo vụ việc lên cơ quan cảnh sát điều tra thành phố. Sau thời gian điều tra, xác minh, cơ quan cảnh sát điều tra đã tìm ra được Phong khi đang lẩn trốn. Các bị hại được gọi lên lấy lời khai.
Thanh: Cơ quan Công an bắt được hắn rồi, thật tốt quá.
Thành: Vâng, dựa vào tố cáo của các anh nên chúng tôi đã bắt được tên Phong về điều tra hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Thanh: Hắn lừa của tôi 50 triệu thì sẽ bị xử lý như thế nào hả anh?
Thành: Theo quy định khoản 1 Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Nhưng trường hợp này, hắn lừa bán xe để chiếm đoạt tiền đặt cọc không chỉ một người mà nhiều người, tổng số tiền là hơn 200.000.000 đồng, nên sẽ bị xử phạt tù từ 07 năm đến 15 năm theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Thanh: Nhìn con người hắn thì cũng tử tế, vậy mà lừa đảo trắng trợn thật. Thế cái xe của nó các anh có thu giữ được chưa? Nó phải bán xe để trả tiền cọc lại cho chúng tôi phải không anh?
Thành: Hắn làm gì có xe mà bán. Cái xe ấy hắn mượn của họ hàng để “mồi” các anh đấy, giấy tờ thì hắn đi thuê làm giả, các anh không tinh nên bị hắn lừa đảo thôi. Thực chất, đây là chiêu trò lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản. Trò lừa đảo này không mới nhưng “đánh” trúng tâm lý ham xe đẹp, giá rẻ mà không ít người như các anh đây vẫn nhẹ dạ, cả tin. Hắn kiếm được vài trăm triệu từ các anh rồi định cao chạy xa bay.
Thanh: Thế là rõ mười mươi rồi, không chỉ có vợ chồng tôi đâu mà còn có nhiều người cũng là nạn nhân của trò lừa đảo tinh vi này. Thế theo quy định của pháp luật hắn sẽ bị xử lý như thế nào hả anh?
Thành: Hắn sẽ bị khởi tố tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản anh ạ.
Thanh: Nhưng có cách nào để chúng tôi có thể đòi lại được khoản tiền đã đặt cọc cho hắn không anh?
Thành: Như lời khai ban đầu của hắn với cơ quan điều tra thì số tiền ấy hắn đã tiêu xài gần hết cho các mục đích cá nhân nên khả năng thu hồi lại là rất thấp.
Thanh: Thế thì chúng tôi bị mất trắng hả anh?
Thành: Về nguyên tắc thì hắn phải hoàn trả lại toàn bộ phần tài sản đã lừa đảo. Tuy nhiên, nếu hắn không có khả năng khắc phục hậu quả thì người bị hại phải chấp nhận hậu quả đó anh ạ.
Thanh: Vậy chúng tôi có thể đòi gia đình hắn không?
Thành: Theo quy định của pháp luật, do Phong có hành vi lừa đảo nên hắn phải chịu trách nhiệm cá nhân về hành vi đó. Tuy nhiên, nếu gia đình hắn khắc phục được hậu quả, trả lại tài sản cho các anh thì hắn cũng được xem xét giảm nhẹ về trách nhiệm hình sự.
Thanh: Vâng, “của đau, con xót” anh ạ! Chúng tôi chỉ hi vọng sẽ nhận lại được phần nào số tiền đã mất.
Thành: Thực ra các cơ quan chức năng đã nhiều lần cảnh báo chiêu trò lừa đảo của kẻ phạm tội qua việc bán xe đẹp, giá rẻ nhưng nhiều người vẫn mắc phải. Đây là bài học cảnh tỉnh không chỉ cho các anh mà còn cho tất cả mọi người. Hãy nâng cao cảnh giác, đừng tự biến mình thành miếng mồi ngon béo bở cho kẻ phạm tội lợi dụng anh ạ!
Thanh: Chúng tôi cũng chẳng ngờ đền tuổi này rồi mà vẫn bị lừa ngay trước mắt như vậy.
Tiến (quay sang nói với Thành): Chúng tôi toàn người làm ăn chân chính, thật thà, lại gặp đúng phải đối tượng lừa đảo chuyên nghiệp cũng thật là đen đủi quá, đành ngậm ngùi rút kinh nghiệm anh ạ. Vậy xin hỏi anh Công an, phải làm thế nào để tránh bị lừa đảo khi mua xe ô tô cũ hả anh?
Thành: Tôi nghĩ các anh cần cẩn trọng trong suốt quá trình giao dịch, từ việc lựa chọn nơi mua xe, đánh giá chất lượng xe đến việc hoàn tất các thủ tục mua bán về mặt pháp lý. Nên ưu tiên mua ở những nơi quen biết, đáng tin cậy, giá có thể cao hơn nhưng có sự đảm bảo hơn. Ngoài ra, các anh lưu ý nên tránh mua những mặt hàng có giá trị cao qua mạng. Đối với những tài sản có giá trị như ô tô, các anh không được sang tên qua giấy viết tay mà cần làm hợp đồng mua bán có công chứng và sang tên đúng quy định để tránh những rủi ro có thể phát sinh anh ạ.
Thanh, Tiến: Chúng tôi hiểu rồi, xin cảm ơn anh!