Thời gian qua, nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, biện pháp thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, trong đó có nhà ở dành cho công nhân lao động song thực tế kết quả vẫn thấp so với nhu cầu. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng tháng 11/2020, tổng diện tích nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân khu công nghiệp là 5,21 triệu m2, tức chỉ đạt 42% mục tiêu đề ra trong Chiến lược nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn 2030.
Tại Hội nghị về một số nội dung liên quan đến việc xây dựng nhà ở cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp - khu chế xuất do Bộ Xây dựng tổ chức, rất nhiều ý kiến cũng như giải pháp của các ngành đã được đưa ra để giải quyết vấn đề này. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, đã báo cáo, kiến nghị, đề xuất Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12/5/2017 phê duyệt Đề án Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất. Mới đây nhất là Quyết định số 1729/QĐ-TTg ngày 04/11/2020 sửa đổi, bổ sung Quyết định số 655/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, thực hiện vẫn còn những khó khăn vướng mắc về cơ chế chính sách, trình tự, thủ tục cho thuê nhà ở xã hội, lựa chọn chủ đầu tư, nguồn vốn đầu tư…
Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập liên quan đến xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, trong thời gian tới nhà nước cần sớm nghiên cứu, sửa đổi Luật Nhà ở 2014 theo hướng ban hành cơ chế, chính sách riêng về đầu tư xây dựng nhằm khuyến khích, thúc đẩy phát triển loại nhà ở này.
Cụ thể, cần quy định các ưu đãi cho chủ đầu tư như miễn tiền sử dụng đất, miễn, giảm thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp; được vay vốn tín dụng ưu đãi; được hỗ trợ đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật... Bên cạnh đó, cần sửa đổi đồng bộ quy định về việc dành quỹ đất cho phát triển loại hình nhà ở này trong pháp luật về đất đai, đầu tư, nhà ở… theo hướng bố trí quỹ đất ngay trong khu công nghiệp, khu chế xuất, đồng thời đây là một hạ tầng thiết bị của khu công nghiệp, khu chế xuất.
Bên cạnh đó, để việc quy hoạch quỹ đất làm nhà ở phục vụ cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất thuận tiện, phù hợp với điều kiện thực tiễn hiện nay, cần sửa đổi, bổ sung Nghị định số 82/2018/NĐ-CP ngày 22/5/2018 của Chính phủ quy định về quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất và khu kinh tế theo hướng trong khu công nghiệp, khu chế xuất được bố trí nhà ở dành cho công nhân lao động thuê. Trong quy hoạch khu công nghiệp, khu chế xuất phải bố trí đất làm nhà ở cho công nhân lao động thuê, bảo đảm đáp ứng tối thiểu 50% số lượng công nhân có nhu cầu về nhà ở; có hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết bị chủ yếu phục vụ khu nhà ở của công nhân lao động...
Quang Huy