Thưa cùng Quý vị!

Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định: Cha mẹ là người đại diện theo pháp luật của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự; Cha mẹ phải bồi thường thiệt hại do con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự gây ra theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại là một trách nhiệm dân sự mà theo đó khi một người vi phạm nghĩa vụ pháp lý của mình gây tổn hại cho người khác thì phải bồi thường những tổn thất mà mình gây ra. Xuất phát từ đặc điểm người chưa thành niên là những cá nhân dưới 18 tuổi, chưa có sự phát triển hoàn thiện về mặt thể chất và tinh thần nên trong trường hợp họ vi phạm pháp luật thì cha, mẹ hoặc người đại diện theo pháp luật sẽ phải thực hiện thay trách nhiệm đó. Tiểu phẩm pháp luật dưới đây với tên gọi “Trách nhiệm thuộc về ai?” sẽ giúp Quý vị có thêm những thông tin về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do con chưa thành niên gây ra.

 I. Nhân vật:                     

- Bà Hương: Tổ trưởng Tổ dân phố

- Chị Nhàn

- Thanh: Con chị Nhàn.

II. Nội dung tiểu phẩm:

Bà Hương là tổ trưởng tổ dân phố nên ai trong khu phố này, hoàn cảnh ra sao bà nắm rõ lắm. Chị Nhàn thường ngày hay bán hoa quả ở đầu ngõ. Người ấy lúc nào cũng xởi lởi, mau mồm mau miệng, thấy ai từ xa cũng vồn vã chào hỏi. Ấy vậy mà chẳng hiểu sao mấy hôm nay chẳng thấy bóng dáng đâu nên trong lòng bà không khỏi thắc mắc. Bà cứ thấy thương cho hoàn cảnh của chị. Cha mẹ đặt tên là Nhàn mà chẳng được an nhàn, thư thái. Chồng bị tai nạn giao thông mất sớm, chị phải một thân một mình nuôi con. Thu nhập của hai mẹ con chỉ trông vào gánh hoa quả hàng ngày... Không biết có bị đau ốm gì không mà mấy hôm không thấy dọn hàng. Nghĩ đến đó, bà quyết tâm vào nhà chị để xem có chuyện gì mặc dù nhà chị nằm trong con ngõ sâu hun hút..   

Tại nhà chị Nhàn:

         Bà Hương:  Cô Nhàn ơi, cô có nhà không?

         (Bà gọi mấy câu mới thấy có người trong nhà chạy ra, thì ra là thằng Thanh con trai của chị).

Thanh: (mở cổng): Cháu chào bà! Cháu mời bà vào nhà cháu chơi ạ!

Bà Hương: Thế mẹ cháu đâu?

Thanh: Mẹ cháu bị ốm mấy hôm nay đang nằm trong nhà bà ạ!

Bà Hương: Thảo nào… Rõ khổ! Thế ốm đau làm sao? Mẹ cháu có ăn uống được cái gì chưa?

Thanh: Vâng, Bác Thu hàng xóm vừa mang cho mẹ cháu bát cháo rồi nhưng mẹ cháu mệt chưa muốn ăn bà ạ!

Bà Hương: Được rồi, để bà vào nhà xem mẹ cháu thế nào.

  Tại phòng khách nhà chị Nhàn, trông thấy bà Hương, chị đang nằm trên chiếc giường nhỏ, bèn gượng ngồi dậy:

Chị Nhàn: Cháu chào cô. Cô ngồi đây chơi ạ!… Nhà cháu chật chội quá, cô thông cảm cho cháu nhé!

Thanh rót nước lễ phép mời bà Hương

Bà Hương: Bà cảm ơn cháu! (rồi thong thả cầm chén nước chè Thanh vừa rót nói tiếp): Mấy hôm nay, tôi không thấy cô dọn hàng nên sang hỏi thăm xem nhà có chuyện gì không hay cô bị ốm. Thế mà đúng là cô ốm thật. Mới có mấy hôm không gặp mà trông cô xanh xao quá! Thế hai mẹ con có việc gì không?

  Chị Nhàn (búi lại mái tóc, khẽ nói): Cô ạ, việc là như thế này: Thằng Thanh nhà cháu đi tham quan với lớp do nhà trường tổ chức. Khổ! Giá mà cháu không cho con đi thì không sao. Nhưng vì thương con, muốn con bằng bạn, bằng bè, mở mang tầm hiểu biết nên cháu cho con đi chơi. Không biết nghịch ngợm, trêu đùa với bạn thế nào mà làm một bạn cùng lớp ngã xuống suối (thở dài). Không may bạn kia bị gẫy tay, giờ đang phải bó bột nằm điều trị ở bệnh viện (Quay sang nhìn Thanh).

Thanh: Mẹ! Chỉ là sự vô ý thôi, con không cố ý mà!

Bà Hương (ái ngại): Rồi sao cô?

Chị Nhàn: Hôm trước cháu đến thăm thằng bé, gia đình nhà kia cũng đã đánh tiếng với cháu là chuẩn bị tiền để bồi thường chi phí thuốc men, chi phí điều trị… tất cả dễ cũng hơn cả chục triệu đồng cô ạ! Mà cô xem (xoay đầu sang bà Hương), bình thường cháu buôn bán nhì nhằng. Nhà lại chỉ có một mẹ một con, cháu biết lấy tiền đâu ra mà đền. Cháu phiền muộn lo nghĩ nhiều quá đến nỗi phát ốm lên đấy cô ạ!

Bà Hương (chăm chú lắng nghe rồi hỏi): Thế nhà trường người ta đã có ý kiến gì chưa cô?

Chị Nhàn: Cháu cũng vừa nhận được giấy mời của nhà trường đây. Họ hẹn ngày mai đến trường để trao đổi cô ạ!

Bà Hương: Cứ bình tĩnh đã. Ngày mai cô cứ đến xem nhà trường trao đổi cụ thể như thế nào nhưng có thể cô không phải bồi thường đâu.

Chị Đào (ngớ người ra thắc mắc): Cô nói vậy là sao? Cháu chưa hiểu rõ ạ. Thằng Thanh nhà cháu mới học lớp 7, đang độ tuổi chưa thành niên, gây thiệt hại thì cha, mẹ phải bồi thường chứ ạ?

  Thanh đang lắng nghe với vẻ hối lỗi.

  Bà Hương (thong thả giải thích): Thế là cô cũng biết đến quy định của pháp luật nhưng lại chưa đầy đủ. Đúng là Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định: “Người chưa đủ mười lăm tuổi gây thiệt hại mà còn cha, mẹ thì cha, mẹ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại…”. Tuy nhiên, theo Điều 599 của Bộ luật này thì: “Người chưa đủ mười lăm tuổi trong thời gian trường học trực tiếp quản lý mà gây thiệt hại thì trường học phải bồi thường thiệt hại xảy ra”. Theo lời cô kể thì cháu Thanh gây ra tai nạn cho bạn trong lúc đi tham quan cùng lớp, do nhà trường tổ chức, nghĩa là trong thời gian nhà trường đang quản lý thì có thể trách nhiệm bồi thường sẽ thuộc về nhà trường chứ không phải cô.

Pháp luật còn quy định thế này: “Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi gây thiệt hại mà có người giám hộ thì người giám hộ đó được dùng tài sản của người được giám hộ để bồi thường; nếu người được giám hộ không có tài sản hoặc không đủ tài sản để bồi thường thì người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu người giám hộ chứng minh được mình không có lỗi trong việc giám hộ thì không phải lấy tài sản của mình để bồi thường”.

Chị Nhàn (mừng rỡ): Thế ạ, may quá, nhờ cô giải thích cháu cũng hiểu rõ hơn. Trước đây cô là cán bộ tư pháp bao năm, thế mà cháu không nhớ ra để sang hỏi cụ thể, cứ lo mất ăn mất ngủ suốt mấy ngày nay cô ạ!

Hương: Nhưng cô cũng nhớ điều này nhé. Tôi mới nói rằng “có thể” trách nhiệm bồi thường thuộc về nhà trường. Bởi vì, nếu trường học chứng minh được nhà trường không có lỗi trong việc quản lý: ví dụ, cháu Thanh đã không chấp hành các quy định chung khi đi tham quan, rồi trốn thầy, cô ra suối chơi, đùa nghịch làm bạn bị ngã gẫy tay thì trong trường hợp này, cô vẫn phải bồi thường đó. Nhưng thôi, cô cũng không phải quá lo đâu. Nếu cần thiết, tôi sẽ cho cô mượn tạm để bồi thường cho họ rồi lúc nào có thì trả tôi sau  cũng được.

Chị Nhàn: Vâng, thế thì may quá. Cô đã giúp cháu trút được cả gánh nặng trong lòng. Theo cô, bây giờ cháu nên phải làm gì?

Bà Hương: Thì ngày mai cô cứ đến trường, gặp đại diện nhà trường và gia đình bên kia rồi xem phải, trái thế nào để xem trách nhiệm bồi thường. Nhưng mà theo tôi, các bên nên thỏa thuận sao cho cho hợp tình, hợp lý cô ạ, cũng không nên làm to chuyện quá, lại ảnh hưởng đến tình bạn của các cháu.

Chị Nhàn: Nghe cô nói thế, cháu cũng thấy rõ hơn về trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi mà những người chưa thành niên như con cháu gây ra. Có gì thì cháu lại sang hỏi cô nhé. Cháu cảm ơn cô ạ!

Bà Hương: Ừ, có gì thì cô cứ sang nhà. Tôi biết đến đâu hướng dẫn giúp cô đến đó. Nhưng cũng đừng vì thế mà quá lo lắng. Cố gắng ăn uống cho khỏe lại để còn đi chợ. Tết nhất đến nơi rồi. Tôi rất thích mua hoa quả của cô, vừa tươi ngon, giá cả lại hợp lý. Thôi, tôi về đây, cũng đến giờ nấu cơm trưa rồi.

Chị Nhàn: Vâng, cô lại nhà, để cháu tiễn cô về nhé. Cháu cảm ơn cô nhiều ạ! Mai cháu lại ra bán hàng để được gặp cô và mọi người.

  Tiễn bà Hương ra về, quay vào nhà, đến chỗ bàn học nơi con trai đang ngồi học, chị nhẹ nhàng dặn dò con lần sau con khi chơi đùa, nhớ đừng nghịch dại, vừa gây hại tới bạn vừa ảnh hưởng đến mình và những người thân của mình.

Thanh (cúi đầu vẻ hối lỗi): Vâng, con nhớ rồi mẹ ạ!

Phạm Liên