Gia đình là tế bào của xã hội và khi một gia đình vững mạnh sẽ là nền tảng để thúc đẩy xã hội vươn lên tốt đẹp. Quan hệ pháp luật trong lĩnh vực gia đình có hai loại gắn kết với nhau khó có thể tách bạch đó là quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản.

        Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 đã thừa nhận chế độ tài sản vợ chồng trong đó có tài sản riêng của vợ, chồng. Đồng thời, Luật Hôn nhân và Gia đình cũng có quy định về trường hợp có thể xảy ra trong đời sống vợ chồng đó là trường hợp họ cùng nhau thỏa thuận chia tài sản chung để biến chúng thành tài sản riêng của vợ, chồng. Đây là một bước tiến bộ đáp ứng các yêu cầu của một xã hội hiện đại, văn minh, mà trong đó lợi ích của con cái, lợi ích chung của gia đình và giải phóng phụ nữ được chú trọng. Tuy nhiên, các quy định về hợp đồng chia tài sản trong Luật Hôn nhân và gia đình vẫn có nhiều bất cập sau đây:

        Thứ nhất, nền tảng pháp lý chủ yếu để xây dựng chế định hợp đồng chia tài sản chung vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân là chế định ly thân lại không được quy định trong Luật Hôn nhân và gia đình. Vì vậy, mục đích tồn tại của hợp đồng chia tài sản chung vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân và các quy định liên quan trong Luật Hôn nhân và gia đình bị thiếu sót và rời rạc.

        Thứ hai, hợp đồng chia tài sản chung vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân thiếu sự gắn kết với các quy định khác về hợp đồng trong Bộ luật Dân sự năm 2015, làm cho các quy định pháp luật về hợp đồng thiếu tính hệ thống. Đơn cử, Luật Hôn nhân và gia đình thiếu quy định liên quan tới hiệu lực của hợp đồng chia tài sản chung vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân, nhất là các quy định về sự vô hiệu của hợp đồng, nội dung hiệu lực của hợp đồng.

        Thứ ba, Luật Hôn nhân và gia đình chưa có sự phân biệt rõ ràng giữa thỏa thuận chia tài sản chung vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân với thỏa thuận chia tài sản chung vợ chồng khi ly hôn.

        Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, toàn cầu hóa và phát triển kinh tế tư nhân, chế định về gia đình cần sự thay đổi thích hợp. Bản thân các quan hệ gia đình đã bị thay đổi nhiều bởi các tác động xã hội, dẫn tới lĩnh vực pháp luật hôn nhân và gia đình cần sự thay đổi. Mỗi người trong quan hệ vợ chồng có quyền tự do nghề nghiệp, tự do phấn đấu cho sự tiến bộ của bản thân và để tránh những trục lợi trong quan hệ hôn nhân, thừa nhận quyền của cá nhân đối với tài sản riêng đã đòi hỏi pháp luật về hôn nhân và gia đình phải cải cách theo hướng thừa nhận chế độ tài sản riêng của vợ, chồng. Hoàn thiện pháp luật về hợp đồng chia tài sản chung vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân nhằm tới việc củng cố cho một xã hội văn minh, hiện đại. Với sự cần thiết như vậy, việc hoàn thiện pháp luật cần theo các định hướng sau đây:

        Thứ nhất, cần gắn gia đình với xã hội và bảo đảm cho sự phát triển xã hội bằng sự ổn định từ trong gia đình. Định hướng này đòi hỏi phải nghiên cứu thấu đáo về mặt pháp lý, trước hết bằng biện pháp bảo đảm để việc chia tài sản chung vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân không ảnh hưởng tới sự ổn định của gia đình.
        Thứ hai, bảo đảm tính hệ thống của pháp luật nhưng không thể bỏ qua các đặc thù. Định hướng này đòi hỏi cần cân nhắc kỹ lưỡng mối quan hệ giữa luật chung và luật chuyên ngành, cụ thể ở đây là sự thống nhất giữa Bộ luật Dân sự và Luật Hôn nhân và Gia đình để bảo đảm việc xây dựng các quy định trên nền tảng chung nhưng cũng phải bảo đảm tính đặc thù của hợp đồng chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.

        Thứ ba, Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 cần bổ sung chế định ly thân về thực tế phát sinh nhưng Luật Hôn nhân và Gia đình hiện đang bỏ ngỏ để tạo nên nền tảng pháp lý thực sự trong một số trường hợp cho hợp đồng chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.

        Hồng Điệp