Người xưa có câu “vô phúc đáo tụng đình’ vì tranh tụng là một quá trình gian khổ mà bất kỳ người dân nào đều không muốn gia đình mình vướng phải. Nhưng đôi khi chỉ vì tin tưởng tình làng nghĩa xóm mà vô tình những người dân lương thiện lại phải là bị đơn tham gia tranh tụng. Vụ án của gia đình bà Đồng Thị My là một ví dụ điển hình, khi bốn năm nay bà liên tục phải tham gia các phiên tòa để bảo vệ quyền lợi của gia đình trên mảnh đất đã sinh sống gần 30 năm..

Năm 1992, chị Đoàn Thị Xuân bán cho vợ chồng ông Dương Thiệu Hùng và bà Đồng Thị My diện tích đất 252m2 bằng giấy viết tay giữa chị Xuân, bà My và chứng kiến của anh Đoàn Hữu Thịnh (là anh trai chị Xuân) với giá 15 chỉ vàng. Gia đình ông bà đã trả đủ tiền và sinh sống ổn định từ đó đến nay. Từ năm 2000 đến 2010, bà Nhã, ông Dịch (là bố, mẹ của chị Xuân, anh Thịnh) mất. Năm 2011, anh Thịnh đã cùng các anh em khởi kiện đòi tài sản và yêu cầu hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa chị Đoàn Thị Xuân và vợ chồng ông Hùng, bà My. Tại phiên tòa sơ thẩm, Tòa án đã tuyên hủy hợp đồng chuyển nhượng nhà đất giữa chị Đoàn Thị Xuân và bà Đồng Thị My, buộc vợ chồng ông bà phải trả lại tài sản đã nhận do xác định đây là tài sản của bố mẹ chị Xuân chia cho chị nhưng chưa làm thủ tục sang tên nên việc chuyển nhượng đất giữa chị Xuân và gia đình bà My là không phù hợp quy định pháp luật. Không đồng ý với phán quyết của cấp sơ thẩm, bà My kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm. Bà đã đến Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước thành phố yêu cầu được trợ giúp.

Tại cấp phúc thẩm, qua quá trình nghiên cứu hồ sơ, gặp gỡ đương sự, xác minh về nguồn gốc đất đang tranh chấp, Trợ giúp viên và Luật sư của Trung tâm đã phát hiện một số vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, đặc biệt là xác định thiếu người tham gia tố tụng làm ảnh hưởng đến quyền lợi của bị đơn và nội dung giải quyết của vụ án nên đã đề nghị Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm. Tòa án cấp phúc thẩm đã chấp nhận toàn bộ quan điểm của Trợ giúp viên và Luật sư, hủy bản án dân sự sơ thẩm, yêu cầu cấp sơ thẩm xét xử lại.

Trợ giúp viên và Luật sư lại sát cánh cùng gia đình bà My, giúp gia đình bà thêm vững tin. Tại phiên tòa, ngoài việc phát hiện một số vi phạm thủ tục tố tụng, người bảo vệ quyền lợi cho bà My phân tích có lý có tình trên cơ sở các quy định pháp luật và thực tế chuyển nhượng tại địa phương để đề nghị Tòa án cấp sơ thẩm bác đơn khởi kiện của nguyên đơn, thừa nhận quyền sử dụng hợp pháp của gia đình bà My tại diện tích nhà đất 252m2 mà họ đang trực tiếp quản lý, sử dụng.

Tòa án cấp sơ thẩm đã chấp nhận quan điểm của Trợ giúp viên và Luật sư, bác đơn khởi kiện của nguyên đơn, giao cho gia đình bà My được quản lý, sử dụng nhà và đất trên diện tích 252m2 đất. Không đồng ý với quyết định của bản án sơ thẩm, nguyên đơn tiếp tục kháng cáo, những người thực hiện trợ giúp pháp lý lại tiếp tục tham gia, kết quả là tại phiên tòa phúc thẩm tiếp tục bác đơn kháng cáo của nguyên đơn.

Hạnh phúc như vỡ òa, công lý đã thuộc về lẽ phải, gia đình bà My có thể yên tâm sinh sống trên mảnh đất của mình. Do quá tin tưởng nhau nên các bên đã không tuân thủ quy định pháp luật dẫn đến tranh chấp không đáng có. Nhưng có lẽ sâu sắc hơn đó là pháp luật không chỉ có lý mà còn cả tình người.

Nguyễn Thị Hồng Thư- Trung tâm TGPLNN