Chế độ hưu trí là cốt lõi của chính sách bảo hiểm xã hội, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho người lao động khi hết tuổi lao động. Lương hưu có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp người lao động bảo đảm khi về già có chi phí chi trả cho những nhu cầu sống cơ bản và có thêm thẻ bảo hiểm y tế được cấp miễn phí để chăm sóc sức khỏe.
Tuy nhiên, thời gian gần đây, tình trạng rút Bảo hiểm xã hội một lần đang ngày càng gia tăng. Điều này, không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi lâu dài của người lao động mà còn tạo sức ép lớn tới việc duy trì hệ thống an sinh bền vững.
Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, 04 tháng đầu năm 2022, cả nước có trên 302.000 người rút Bảo hiểm xã hội một lần. Giai đoạn 2016 - 2021, đã có hơn 4,59 triệu người hưởng Bảo hiểm xã hội một lần. Trong nhóm hưởng Bảo hiểm xã hội một lần, nữ chiếm đa số, tập trung nhiều nhất ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nhóm dưới 40 tuổi.
Trong đại dịch Covid - 19, người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần chiếm tỷ lệ cao. Điều đó cho thấy, khi gặp sự cố hay biến cố thì người lao động phải rút bảo hiểm xã hội một lần để giải quyết những vấn đề trước mắt. Do đó, để người lao động sau khi đóng bảo hiểm xã không rút bảo hiểm xã hội một lần được xem là một “bài toán khó” khi lao động có tay nghề cao, kỹ năng tốt, lương tốt, đóng bảo hiểm và có khả năng tích lũy… chiếm tỷ lệ nhỏ. Trong khi đó, lao động làm nghề tay chân như dệt may, giày da, chế biến thủy sản… chiếm tỷ lệ cao nhưng lương chỉ đủ duy trì cuộc sống, không có tích lũy và lương hưu của khối này tương đối thấp.
Thực tế cho thấy, việc rút bảo hiểm xã hội một lần sẽ dẫn đến mất an toàn tài chính, không đảm bảo thu nhập lúc về già của người lao động. Bởi, rút bảo hiểm xã hội một lần đồng nghĩa với việc có tiền trước mắt nhưng mất đi số năm đã đóng, khi đóng lại sẽ thiệt thòi hơn. Theo quy định, người lao động phải đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu 15 năm mới được hưởng lương hưu 45%, nếu rút sớm thì chỉ được hưởng trợ cấp một lần. Như vậy, cuộc sống về già của người lao động sẽ rất khó khăn. Điều đáng nói, nếu số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần nhiều hơn số người tham gia bắt buộc thì không thể cân đối được Quỹ bảo hiểm xã hội.
Để hạn chế rút bảo hiểm xã hội một lần, nhiều chuyên gia về bảo hiểm cho rằng cần rất nhiều giải pháp, đó là thiết kế hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng, linh hoạt, hiện đại, tăng quyền lợi nhưng trước mắt cần nâng cao đời sống tinh thần, cải thiện điều kiện lao động... Khi người lao động có thu nhập ổn định sẽ không cần phải rút khoản để dành là bảo hiểm xã hội để lo công việc trước mắt hoặc cấp bách.
Huy Quang